In tijden waarin we moeten leven met terreurdreiging is de Britse aanpak exemplarisch
Koen Vidal is commentator bij De Morgen.
Net op de dag dat België in alle sereniteit zijn aanslagen herdacht, pleegde een man in Londen een nieuwe terreuraanval.
Zo'n aanslag heeft altijd twee dimensies. Ten eerste is er het leed van de slachtoffers. Daaraan kan een samenleving niet genoeg aandacht besteden: medische zorgen, mentale ondersteuning, financiële hulp, bloemen, blijken van medeleven op sociale media. Zij die direct slachtoffer zijn van een terreuraanval maken een ware nachtmerrie mee en om hun leed te verlichten moet naar geen enkele inspanning gekeken worden.
Iets anders is de manier waarop een overheid reageert op een terreurdreiging. Op dit vlak was er in die uren na de aanslag in Londen iets opvallends. Er was geen sprake van paniek. De gewonden kregen heel snel de eerste medische zorgen toegediend en werden daarna per helikopter naar het ziekenhuis gebracht. Agenten deden gedecideerd wat ze moesten doen, maar van over en weer hollen was geen sprake. Er waren geen draconische veiligheidsmaatregelen.
De reactie van de Britse politie- en hulpdiensten was nuchter en professioneel: die woorden mogen in de context van zo'n drama dan al onderkoeld klinken, het is de beste houding die een overheid in zo'n situatie kan aannemen. Kalm, gedoseerd en doelgericht tot de actie overgaan.
In zekere zin gaat zo'n reactie in tegen onze instincten. Geconfronteerd met een laffe aanvaller die maximale schade wil toebrengen en angst wil zaaien, zijn we geneigd om voluit in de tegenaanval te gaan en alle veiligheidsregisters open te trekken.
Omdat ze zelf te zwak zijn om de vrije samenleving kapot te maken, provoceren de terroristen een overreactie bij overheden die op die manier en bijna onbewust hun eigen rechtsstaat slopen
Sommigen denken dan al gauw aan een soort noodtoestand waarbij basisrechten opzijgeschoven worden en waarbij het zelfs geoorloofd is een bepaalde groep preventief te viseren: ethnic profiling, systematische deur-aan-deuracties in bepaalde wijken. Het zijn ook ideeën waar Belgische politici mee spelen en die in ons land zelfs al worden toegepast.
Maar dat is nu net wat terroristen ons willen laten doen. Omdat ze zelf te zwak zijn om de vrije samenleving kapot te maken, provoceren ze een overreactie bij overheden die op die manier en bijna onbewust hun eigen rechtsstaat slopen. In die val mogen we niet trappen.
De Britse aanpak is exemplarisch. Door middel van uitstekende inlichtingendiensten proberen de Britten terreur preventief te stoppen en als er toch een dader door het net glipt, wordt er zo efficiënt mogelijk gereageerd om de schade te beperken. In tijden waarin we onvermijdelijk moeten leren leven met terreurdreigingen is het dat wat we van een goede overheid mogen verwachten.