Direct naar artikelinhoud
Opinie

Erdogan bijt in zijn eigen staart

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan spreekt zijn aanhangers toe in Ankara.

Lukas De Vos is Europa-deskundige van de VRT.

De achtervolgingswaan van de Turkse president Erdogan heeft zulke omvang aangenomen, dat hij in zijn eigen staart bijt. Elke beheersing is weggevallen, nu 16 april wel heel dichtbij komt. Dan spreken de Turken zich uit over de grondwetswijziging die de president vrijwel onbegrensde machten toekent: hij kan dan verantwoordelijk worden voor de regering, het leger, het Hooggerechtshof, en hij mag lid zijn van een partij (en dus, zoals hij nu onwettelijk doet, propaganda maken voor die partij). Zelf ontloopt hij alle parlementaire controle.

Met de grofste propagandamiddelen heeft Erdogan het veld voor zichzelf schoongemaakt. Pers, ambtenarij, leger en gerecht zijn gemuilkorfd. Sinds enkele jaren heeft hij zich uitgeroepen tot economisch genie. Net daar ligt zijn achilleshiel.

Gouden jaren zijn voorbij

Erdogan wil absoluut inflatie te vermijden. Hij wijt die aan de rente. Maar het grote probleem is dat Turkijes schulden voor 70 procent bij buitenlandse geldverleners liggen. En na de vette jaren is de klad in het welvaartssprookje gekomen. De welvaart dankte Turkije aan goedkoop krediet, wat de binnenlandse vastgoedmarkt en consumptie sterk stimuleerde. Helaas zijn de gouden jaren voorbij, mede door de megalomanie van Erdogan: de bouw van het beruchte Witte Huis en honderden moskeeën, de aanleg van een bijkomend kanaal langs en een nieuwe brug over de Bosporus, een nieuwe luchthaven in Istanbul, en om het volk koest te houden verhoogde minimumlonen, meer subsidies voor (islamitische) scholen en vooral voor de veiligheidsdiensten.

Lukas De Vos.

Als je dan maar één klok hoort, zeker in het uitgestrekte, arme binnenland van Anatolië, is door nationalisme opgeklopte massahysterie begrijpelijk. Maar inmiddels piekt de werkloosheid naar 12,7 procent, kunnen heel wat bedrijven hun aflossingen niet meer betalen, hebben de drie grote ratingbureaus Turkije een rommelstatus gegeven, en is de munt op zes jaar tijd ontwaard van 1,55 lira voor 1 dollar tot 3,64 lira per dollar. Er is geen einde in zicht, want het IMF voorspelt een penibele groei van 2,9 procent (tegen meer dan 10 procent in de gloriejaren), en het toerisme ligt nog altijd op apegapen.

'Wie een dictator ziet ontbolsteren, moet dat ook durven aanklagen. Erdogan is niet rijp voor de democratie. Daar past maar één remedie tegen. Economische boycot'

Erdogan maakt nu bokkensprongen om die mislukking te verbergen. Hij oefent druk uit op bedrijven en rijken om hun valuta weer om te zetten in lira, hij vraagt de diaspora om meer geld naar “huis” te sturen, hij roomt activa af van grote bedrijven als Turkish Airlines (dat in het rood zit) door ze in één holding te stoppen, hij legt de banken met vermeende Gülen-connecties aan de ketting. Zo meldt Trouw dat 1,6 miljard euro is bevroren van de Bank Atya. Een Turks staatsfonds heeft de bank overgenomen, zeg maar genaast. Nederlandse Turken mogen hun tegoeden ophalen in Turkije. Waar rekeninghouders aangehouden worden als ze verdacht worden van banden met Gülen. Erdogans macro-economisch beleid heeft gefaald, maar dat is, uiteraard, de schuld van buitenlandse complotten.

Poetin

Alle middelen zijn goed om zichzelf te kronen: beschimpingen, ophitsing, afdreiging, machtsmisbruik, uitlokking. Dat Duitsers en Nederlanders nazi's en fascisten zijn (Turkije speelde in het geheim zelf onder één hoedje met de nazi's). Dat Nederlandse blauwhelmen 8.000 moslims in Sarajevo hebben vermoord (wat door Bosnisch-Servische milities gebeurde). Dat België terroristen steunt (bedoeld zijn de Koerden en de Universiteit Leuven). Dat de EU ondemocratisch is (al verbiedt de Turkse grondwet van 2008 Turkse partijen om in het buitenland campagne te voeren).

Wie een dictator ziet ontbolsteren, moet dat ook durven aanklagen. Erdogan is niet rijp voor democratie. Daar past maar één remedie tegen. Economische boycot. Nederland kan als grootste investeerder beginnen met al zijn projecten te bevriezen. Europa kan alle hulp opschorten. Poetin zal het werk wel afmaken.