Herson: Rusya çekildikten sonra ne olacak?
Rusya, sekiz aylık işgalden sonra birliklerini bölgesel başkent Herson'dan Dinyeper Nehri'nin karşı kıyısına çekti. Ukrayna ordusu, hafta sonu şehrin kontrolünü ele geçirdi. Şimdi ilk iş, mayınları temizlemek ve elektrik ile su tedarikini yeniden sağlamak olacak. Avrupa basını, Herson'un geri alınmasının savaşın gidişatı açısından ne anlama geldiği sorusuna yanıt arıyor.
Yedek ordu sahada: Hedefte Kırım var
Novaya Gazeta Europe, Herson'u geri almanın Kiev açısından askeri avantajlarına değiniyor:
“Rus birliklerinin Dinyeper Nehri'ni geçerek yeniden sağ kıyısında ilerleme riskini alma olasılığı pratikte sıfır. Bu sebepten ötürü Ukrayna, sağ kıyıda ve buranın yakınında yoğunlaşan birliklerin çoğunu cephenin diğer bölgelerine yeniden konuşlandırabilecek. Bu da eksiksiz 14 tugayın fiilen ordunun operasyonel yedeği olduğu anlamına geliyor. ... Ukrayna'nın uzun menzilli topçularının hedef alanı da güney Ukrayna'da önemli ölçüde genişledi ve artık Kırım'a dek uzanıyor.”
Putin'in korkacak bir şeyi yok
Köşe yazarı Vitaly Portnikov, NV’de bir yenilgi durumunda dahi Rus liderliğinin koltuğunun sağlam olacağını öne sürüyor:
“Liman kaybedildiğinde protestolar yükselmiş, General Lapin’in rütbesinin düşürülmesi talepleri işitilir olmuştu. Bugün ise General Surovikin Rusya’nın Herson’dan çekilmesi ve Herson’un bizim kontrolümüze geçmesi kararını verirken, herkesin ‘bunda’ hemfikir olduğunu ve memnuniyet duyduğunu görüyoruz. Üstelik, her yerde General Surovikin’in nasıl bir kahraman olduğu anlatılıyor. ... Dolayısıyla, Kremlin rejiminin siyaseten varoluşsal bir tehdit altında olmadığını söyleyebiliriz. ... Sözümona savaş muhabirlerinin Kremlin yanlısı büyük kanallarda -totaliter bir ülkede- ihanete dair yazdıklarının hiçbir önemi yok. … Asıl mesele, güvenlik aparatının ne kadar etkin işlediği.”
Savaş bitecek gibi durmuyor
Echo24, Herson'un kurtuluşunun henüz tüm Ukrayna'nın kurtuluşu anlamına gelmediği ve çok fazla coşkuya kapılmamak gerektiği uyarısında bulunuyor:
“Ukrayna, tüm topraklarını özgürleştirme hedefinden vazgeçmiyor. Ancak başarılara rağmen, bu bir gecede elde edilebilecek bir hedef de değil. Rusya'yı ülkeden kovmakla ilgili önünde hâlâ uzun ve kanlı bir yol var. ... Herson önemli bir zafer, ama genel strateji anlamında bir şeyi değiştirmiyor. Ancak yine de Rusya'nın Ukrayna'dan kovulmasının yalnızca çılgın bir hayal değil, gerçek bir olasılık olduğunu gösteriyor. Ukrayna'nın bunu başarmak için Batı'nın yardımını kaybetmemesi gerekiyor.”
Putin'in gerçeklilikle bağı henüz kopmadı
Neue Zürcher Zeitung, Moskova'nın bu sefer tercihini anlamsız ölümlerden yana yapmamasının az da olsa umut verici olduğunu düşünüyor:
“Putin, şimdilik daha fazla küçük düşmemek için beyhude bir müdafaada tahmini 20.000 askerden oluşan bir birliği feda etme ya da Herson uğruna girişilen ve çok fazla askerin kaybedildiği muharebelere bir son verme seçimiyle karşı karşıya kaldı. Askeri bakımdan daha mantıklı olan, açık bir biçimde ikinci seçenek. ... Putin'in bu acı gerçeği kabullenmesi, rasyonel argümanlara hâlâ açık olduğunun kanıtı.”
Kiev acele etmemeli
Ukraynalılar artık daha da temkinli olmalı, diye uyarıyor Süddeutsche Zeitung:
“Kiev’deki sorumlular, askerlerinin güya terkedilmiş haldeki Herson’a fazla hızlı bir şekilde ilerlemesine izin verirse, birlikler iyi hazırlanmış bir pusuya düşürülebilir. Ruslar Herson’a mayınlar ve bubi tuzakları döşemiş olacak. Muhtemeldir ki binlerce Rus askeri sivil kılığına bürünerek şehirde dolanmaya devam edecek. Ayrıca askerlerle dolu şehir, nehrin diğer yakasındaki Rus topçuları ve roketatarları tarafından hedef alınabilir. Böyle bir durumda, şehirdeki sivillerin kaderinden tamamen Devlet Başkanı Zelenskiy ve generalleri sorumlu olacak. Dolayısıyla, Herson'la ilgili kararlar almadan evvel bir süre beklerlerse iyi ederler.”
Ukrayna taktiksel üstünlüğe sahip
Adevărul, geri çekilmenin Rus ordusunun yetkinliğine dair şüpheleri iyice büyüteceği kanısında:
“Ukrayna ordusu zamanın Rusların aleyhine işlediğini biliyor, bu yüzden de Herson’a saldırmak için acele etmiyor. ... Ukrayna ordusu ilerlemek için şiddetli soğukların başlamasını bekliyor, ancak Rusların yaptığı gibi saldırıya uğrama riski altındaki onlarca kilometrelik tank konvoyu halinde değil. Rusya’nın Ukrayna’da ele geçirdiği yegâne bölgesel başkent olan Herson’u kaybetmesi, bu savaşın manasının ve ‘meşhur’ Rus ordusunun beceriksizliğinin sorgulanmasına sebep olacak.”
Kremlin her şeyi başarı olarak pazarlayabiliyor
Financial Times, Herson’dan çekilmenin iç politikada Rusya Devlet Başkanı’nın elini neden zayıflatmayacağını şöyle açıklıyor:
“Hoşnutsuz Rusların gözünde, nasıl sonuçlandığından neredeyse bağımsız olarak Batı’ya karşı girişilen her tür direniş başarı demek. Geri çekilince dahi, Rusya’nın ‘daha fazla köleleştirilmesi’ engellendiği düşüncesiyle teselli oluyorlar. Dolayısıyla, askeri gerilemeler illa Putin’in iç politikada zayıfladığı anlamına gelmiyor. Devlet Başkanı açısından bu savaşı kazanmak kadar kaybetmek de zor. İç politikada tek başına işgal bile bir zafer niteliğinde. Üstelik pasif çoğunluğu her sonucun mümkün olan en iyi sonuç olduğuna ikna etmek de mümkün.”
Savaşın başka bir kilit noktası
Denik N, geri çekilmenin Rusya açısından hissedilir bir yenilgi anlamına geldiğinin altını çiziyor:
“Savaştan önce 300.000 nüfuslu Herson şehri bölgenin en büyük merkeziydi ve bu yıl Ukrayna'ya yönelik saldırılar başladığından beri Ruslar burayı elinde tutuyordu - ancak şimdi çekilmek zorunda kaldılar. ... Herson'un konumu her şeyden önce sembolik olarak bir hayli önemli. Zira Ruslar, Dinyeper Nehri'nin batı yakasında bulunan tek şehri kaybetmiş oldular. Üstelik burası ülkenin en önemli su yolu. ... Bu nedenle de Herson'un kurtarılması, savaşın bir başka kilit noktası.”
Ateşkes imkânsız değil
La Repubblica, müzakere umudu taşıyor:
“Bu bir dönüm noktası. Barış koşullarının mevcut olduğuna kimse inanmıyor: Ukrayna, işgal altındaki toprakları tamamen özgürleşene kadar barışı kabul etmeyecek. Fakat dün itibarıyla, katliamları sonlandıracak ateşkes görüşmelerinin başlamasına yönelik koşullar oluştu. ... Dinyeper Nehri'nden akan suların koruyacağı bir ateşkes. Ancak pek çok şey hâlâ belirsizliğini koruyor. ... [Rusya tarafında] iletişim konusu, tek başına askeri yönetim tarafından üstlenilmiş durumda. ... Zelenskiy yönetiminin tepkilerini belirleyecek olan ise ihtiyat ve güvensizlik. ”
Moskova'dan akıllıca bir hamle
The Spectator, abartılı değerlendirmelerde bulunulmaması gerektiğinin nedenini şöyle açıklıyor:
“Bu askeri bir yenilgi evet, ancak illa belirleyici bir yenilgi olması da gerekmiyor. Bu daha çok, Rusların bozgundan ziyade düzenli bir geri çekilmeyi ne ölçüde yönetebileceğine bağlı olacak. Bunu planlamış olduklarını ve Ukraynalılara bırakmak istemedikleri malzeme ve mühimmat stoklarını geri çektiklerini varsayabiliriz. Belki de tehlikeye atmak istemedikleri savaş uçaklarını, geri çekilmenin yarattığı boşluğu kapatmak amacıyla daha fazla kullanacaklardır. ... İşe yaraması halinde, Ruslar işgal süresince bugüne kadar ele geçirdikleri tek büyük şehirden vazgeçmiş olacaklar. Ancak, Dinyeper boyunca daha savunulabilir bir hat boyunca konsolide olma şansını yakalayacaklar.”
Çekilmeyi hızlandırsalar iyi olur
Ekonomi profesörü Konstantin Sonin, Facebook’ta bunun doğru yönde atılmış bir adım olduğunu belirtiyor:
“Bundan böyle Rusya için önemli olan, birliklerini Ukrayna’nın tamamından çekip çekmeyeceği. Birliklerin yeni işgal edilen bölgelerden çekilmesiyle birlikte, Zelenskiy’nin de müzakere masasına oturmayı kabul edeceğini düşünüyorum. Savaş başladıktan bu yana bloke edilen 300 milyar dolar [yurtdışı döviz rezervi] zaten kaybedilmişken, Rusya açısından ağır tazminatlar ödemeyi kabul etmek daha kolay olacaktır. Savaşın sonuçlarının ceremesi daha onlarca yıl boyunca çekilecek, ancak en azından ülkenin ve ekonominin yeniden inşa sürecine daha hızlı başlanabilir. Bunda geç kalınırsa işler daha da zorlaşır.”
Dağılma emareleri gözden kaçırılmamalı
Club Z, yenilgilerin Rusya'daki iç çekişmeleri körüklediğini yazıyor:
“Dağılma süreci bu kez, Ukrayna'daki kayıpların yarattığı baskıyla Rus silahlı kuvvetlerinde yaşanıyor gibi görünüyor. ... Putin'in mevcut sekiz ordusunda (Surovikin yönetimindeki düzenli ordu, Wagner özel ordusu, en az bir tane daha başka bir özel ordu, Kadirov'un Çeçen savaşçıları, Donetsk ve Luhansk 'halk cumhuriyetlerinin' 'orduları', Nazgvardiya ve Rosgvardiya ulusal muhafızları) giderek daha fazla karmaşa ve düşmanlıklar baş göstermeye başlıyor. ... Düzenli ordudaki Buryatlar şimdiden Kadirov'un Çeçenleriyle birkaç kez çatışmaya girdi bile. Surovikin'in silahlı kuvvetleri içinde de hem paralı askerler ve askerlik yükümlüleri arasında hem de etnik ve dini gruplar arasında gerginlikler yaşanıyor.”
Afganistan'dan gelen takviye güç de işe yaramayacak
Putin Ukrayna savaşına ne kadar asker gönderirse göndersin kazanmaya yetmiyor, diyor Karar:
“Kadirov’un adamlarını seferber etti, Esed’in ordusundan destek aldı, hapishanelerden çıkardığı mahkûmları cepheye sürdü, yama üstüne yama yaptı ama tutmuyor, tutmuyor, tutmuyor. İlan ettiği kısmî seferberlik bile sadra şifa olmuyor, olmuyor, olmuyor. Çare? Taliban’dan kaçan Afgan komandoları! Şaka gibi. ... ABD’nin milyarlarca dolar harcayarak eğittiği ve donattığı ama ‘şöyle özel kuvvetler, böyle elit birlikler’ diye göklere çıkarıldıkları halde Taliban’a üç hafta direnemeyip cepheden kaçan bu kifayetsizler ordusu mı değiştirecek oyunu?”