ABD ve Çin'in teknoloji yarışında yeni perde
ABD Başkanı Joe Biden, ülkesinin Çin’de yarı iletken teknolojisi, yapay zekâ ve kuantum bilişim alanlarında gerçekleştirdiği yatırımları kısıtlayan bir kararname yayınladı. ABD, bu adımı ulusal güvenlikle ilişkilendiriyor ve Çin’in askeri gücünü artıracak ileri teknolojileri kullanmasını önlemeyi amaçlıyor. Tepki gösteren Çin, kararın rekabet kurallarına aykırı olduğunu öne sürdü.
Kötü bir zamanda yakalandı
Tages-Anzeiger’e göre Çin ekonomisinin gidişatı pek parlak değil:
“Washington’la yaşanan teknoloji ihtilafında aldığı son darbe, Pekin için daha nahoş bir anda gelemezdi. Çin ekonomisi uzun vadeli bir yavaşlama tehdidi altında. Hem tüketici hem de üretici fiyatları düşüyor, bu da piyasada talep sorunu olduğuna işaret ediyor. Dolayısıyla, Çinli şirketler artık hemen hiç yatırım gerçekleştirmiyor, ama kapasitelerini genişletmeyenler de büyüme bildiremiyor. En büyük tehlike, iflas etmemek için bütün şirketlerin aynı anda borçlarını azaltmaya başlamaları. Bu durum başlangıçta her bir şirket için sağlıklı gözükse de büyümeyi daha fazla aşağı çekeceğinden, toplamda bulaşıcı bir hastalığa dönüşebilir.”
ABD'nin yanılsaması
De Tijd, Biden’ın Çin’deki yatırımları daha da kısma planlarının şimdiye kadar pek etkisi olmadığı uyarısında bulunuyor:
“Çünkü Çin’e bağımlılık azalmadığı gibi, etrafından dolandığınızda yapılan üretimin maliyeti artıyor ve dolayısıyla astarı yüzünden pahalıya geliyor. ABD’nin tedbirleri daha titiz ve net bir şekilde tanımlanmadığı sürece, ayrışma kimseyi pek etkilemeyecek. Öte yandan, üretimde Çin’in yatırımlarına bağımlı olan ülkelerin, zora girdiklerinde Pekin’i seçme riski de var. ABD’nin Çin politikası çok katı gözükse de pek bir şey getirmiyor. Sam Amca’nın sert sözlerine rağmen, Iphone’larımız beş yıl önce olduğu gibi hâlâ Çin’de üretiliyor.”
Siyasi riskleri var
Frankfurter Allgemeine Zeitung hamleyi karmaşık duygularla karşılıyor:
“ABD, potansiyel olarak Tayvan da dahil olmak üzere Asya’daki kimi müttefiklerinin güvenlik garantörü olduğundan, Biden’ın kararı stratejik bakımdan mantıklı. Çin’in zaten hızla büyüyen silahlı kuvvetlerinin daha da güçlenmesi Batı’da kimsenin çıkarına olmaz. Ancak siyasi bakımdan bu tür tedbirler ... Çin’le ilişkileri zora sokuyor. Biden’ın hamlesi, Pekin’de yalnızca zorlu ekonomik durum dolayısıyla değil, yükselişini engellemeye de yönelik yeni bir düşmanca eylem olarak algılanacaktır. Karşı tedbirler gelmesi muhtemel ve hal böyleyken de Çin’i Rusya’yla ittifaktan koparmaya yönelik herhangi bir girişimin başarı şansı çok yüksek olmayacaktır.”