Moldova: Ufukta ikinci bir Transdinyester vakası mı var?
Moldova’ya bağlı yarı özerk Gagavuzya bölgesi, Rusya’yla yakınlaşma yolunda ilerliyor. Rus yanlısı ŞOR Partisi’nden Gagavuzya Başkanı Evghenia Guţul, Rus ödeme sistemi Mir’e dahil olunacağını, ayrıca Moskova’nın Gagavuzya’dan tarım ürünü ihracatına onay verdiğini ve ucuz doğalgaz vaadinde bulunduğunu duyurdu. Yorumcular, Moldova’nın Transdinyester’le birlikte ikinci bir bölgenin de kontrolünü yitirme riskiyle karşı karşıya olup olmadığını tartışıyor.
Evet, sorumlusu da Kişinev
Durum ciddi, diyor Deutsche Welle Rumence Servisi:
“Böyle bir seçim yılında Rusya’nın Gagavuz ayrılıkçılığını kışkırtması, Moldova Cumhuriyeti için gerçek bir tehdit teşkil ediyor. Gagavuzya’nın yarı özerk yapısı, Moskova’ya ayrılıkçılığı ve Kişinev’deki merkezi idarenin ablukaya alınmasını teşvik ettikleri ‘demokrasi kartını’ oynama imkânı sunuyor. ... Bu doğrultuda ŞOR Partisi, Cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun bölgeye gerçekleştirdiği son ziyaret esnasında protestolar düzenlemişti. Bu ‘şok kıtaları’ emir gelince her an yeniden harekete geçirilebilir. Moldova Cumhuriyeti bölgenin gerçek anlamda entegre edilmesiyle katiyen uğraşmayıp, bunun yerine ‘kendi yağında kavrulmasına’ izin verdi. ... Rus ajanlarının ellerini kollarını sallayarak hareket etmesine göz yumdu. Ayrılıkçılık tohumları hiç bir engelle karşılaşmadan filizlendi ve şimdi de meyvesini vermeye başladı.”
Bu hayaller hakikat karşısında hızla sönecektir
Agora.md’ye göre Gagavuzya, Başkan Guţul’un formüle ettiği hedefleri hayata geçirecek araçlardan yoksun:
“[Gagavuzya ile Rusya arasındaki] böyle bir işbirliğinde, Kişinev’in öngördüğü ve Rus şirketleriyle ticareti ve ekonomik alışverişi büyük ölçüde kısıtlayan yasal çerçeveye riayet edilmesi gerekecek. … Doğalgaz fiyatı da aynı çerçeveye tabi. Gagavuzya’ya yönelik her doğalgaz sevkıyatının Kişinev’in izninden geçmesi gerekiyor. Gagavuzya bağımsızlık istiyor olabilir ve Rusya ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini korumaya çalışabilir, ancak Moldova Cumhuriyeti’ndeki anayasal ve siyasi hakikat bu ihtimalleri apaçık sınırlıyor.”