Estonya: Korona krizi kutuplaşmış medya dünyasını vurdu

Estonya’da Korona krizi sırasında reklam gelirleri aniden düşen tüm medya grupları ağır darbe aldı. Pek çok yayın grubunun krize tepkisi maaşlarda yüzde 20’ye varan kesintiler, hatta işten çıkarmalar oldu. Ama aynı medya grupları krizden avantaj da sağladı.

Aşırı sağcı Ekre Partisi üyesi, Estonya İçişleri Bakanı Mart Helme. Helme 2019 yılında, partisine karşı “önyargılı” davranmış tüm gazetecilerin devlet radyo ve televizyon kurumundan atılmasını talep etmişti.

Çünkü kriz sırasında okur sayıları arttı. Özellikle Rusça yayınlanan Estonya medyası olağanüstü bir büyüme kaydetti, kimilerinin okur sayısı ikiye katlandı. Medya araştırmacıları, (nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturan] Rusça konuşan Estonyalıların kriz sırasında Moskova kaynaklı haberlerin günlük yaşamda fayda sağlamayacağını düşünerek yerel medyaya yöneldiğini tahmin ediyor. Bu trendin sürüp sürmeyeceğini bekleyip görmek gerek.

En büyük günlük Estonya gazetesi olan Õhtuleht, bu kutuplaşma ortamında nefret söylemine karşı yeni bir yol bulmaya çalışıyor: Mart 2020’den itibaren artık sadece aboneler çevrimiçi yorum yazabiliyor. Postimees’ta ya da devlet radyo televizyon kurumu ERR’de uygulanan kimlik tespiti benzeri uygulamalar okurları nefret içerikli yorumlar yapmaktan alıkoymamış görünüyor.

Muhalif seslere yönelik hakaret ve işten çıkarmalar

Estonya toplumu Korona krizinden önce, aşırı sağ Ekre partisinin Nisan 2019’dan itibaren hükümete katılmasıyla ciddi anlamda bir kutuplaşma yaşamış, bu kutuplaşma medyayı da etkilemişti. Bakanlar gazetecileri “muhalefetin paramiliter birlikleri” ve “radikal sol aktivistler” olmakla suçluyordu.

Estonya’daki en büyük iki medya grubundan birinin amiral gemisi olan Postimees, muhafazakar sahibi Margus Linnamäe’nin müdahaleleriyle “muhafazakar değerlerin kalesi” (Õhtuleht, 7.02.2020) oldu. Bir dizi muhalif gazeteci işten çıkarıldı ya da 2019 ilkbaharından itibaren kendileri işten ayrıldı; yorum, ekonomi, spor ve araştırma sayfaları ekip olarak istifa etti. İlk işten çıkarma dalgasından önce de [Ekre partisinden içişleri bakanının yeğeni] Genel Yayın Yönetmeni Peeter Helme’nin direktifiyle gazeteciler istifaya zorlanmıştı. Korona krizinin ilk haftasında gazetenin yeni genel yayın yönetmeni hükümeti eleştirmenin yakışık almayacağını açıkladı.

İkinci büyük medya grubu Ekspress Meedia, Postimees’ten hükümete muhalif birçok gazeteciyi bünyesine aldı ve böylece daha da güçlü bir şekilde sağcı siyasetçilerin saldırılarının hedefi oldu.

Devlet radyo televizyon kurumu ERR’de çalışan birçok muhalif gazeteci de son bir yıldır hükümetteki siyasetçilerin saldırılarına maruz kalıyor. Parlamentodaki partiler radyo televizyon kurumu üzerinde nüfuz sahibi. Bu kurumda da işten çıkarma planları daha sık duyulmaya başladı. Radyoda sohbet programı sunan Hosr Ahto otosansür uygulamadığı için sevilen programından vazgeçmek zorunda kaldı. Ancak bütün bunlara rağmen ERR genelde bağımsız medya statüsünü korudu.

Estonya halkı tekrar daha çok okumaya başladı

Son iki yılda yayın gruplarının iş modelleri ciddi anlamda değişti. Basılı yayın tirajları düşmeye devam etti, ama dijital abonelik sayılarının artmasıyla okur sayıları da totalde yükseldi. Örneğin Eesti Ekspress‘e ait veriler basılı ve dijital formatın toplam okur sayısının 2018 yılında 28 binken, 2019’da 40 bine yükseldiğini gösteriyor. Aynı zaman aralığında Äripäev‘in okur sayısı yüzde 46 artarak 15 bine ulaştı. Böylece medya için, aboneliklerden sağladığı gelir reklam gelirlerinden daha önemli bir rol oynamaya başladı.

Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler)
111. sıra (2020)

Erişim: Nisan 2020

Medya arama

euro|topics'te Estonya medyası

euro|topics'te Estonya medyası

Äripäev (Günlük Gazete)

Delfi (Haber portalı)

Eesti Ekspress (Haftalık gazete)

Eesti Päevaleht (Günlük Gazete)

Eesti Rahvusringhääling (ERR Online) (Haber portalı)

ICDS Blog (Blog)

Sirp (Haftalık gazete)

Maaleht (Haftalık gazete)

Õhtuleht (Günlük Gazete)

Postimees (Günlük Gazete)

poliitika.guru (Blog portalı)

Lääne Elu (Haber portalı)