Yunanistan, basın özgürlüğü açısından AB içinde en alt sıralarda geliyor ve ülkede gazetecilerin güvenliği sağlanmıyor. Eleştirilerin odağındaysa muhafazakâr hükümet bulunuyor.
Yunanistan: Medya özgürlüğü ve bağımsız gazetecilik vahim durumda
Hükümet, Kasım 2021'de sahte haberlerle mücadele amacıyla ceza kanununda değişiklikler yaptı. Yeni düzenlemeyle sahte haberlerin yayılması resmen suç haline geldi. Ancak medya hukuku uzmanları ve gazeteciler birliği ESIEA, düzenlemenin beğenilmeyen haberlerin keyfî gerekçelerle engellenmesine imkân tanıyan muğlak ifadeler içerdiğini söyleyerek düzenlemeyi eleştiriyor.
Dahası, medya çalışanlarının devlet tarafından izlendiğine dair iddialar da gündemde. 2022 sonbaharında, Yunanistan’daki dinleme skandalını araştıran üç gazetecinin izlendiği anlaşıldı. Hükümet, bunu kabul etmiş olsa da siyasetçiler, medya mensupları ve diğer kişilerin yasadışı Predator casus yazılımı ile izlendiği suçlamalarını reddetmeyi sürdürüyor. Basında çıkan haberler, Başbakan Miçotakis'in başbakanlık ofisi müdürü ve aynı zamanda yeğeni Grigoris Dimitriadis'in, casus yazılımın distribütörüyle iş ilişkilerini ifşa etti. Dimitriadis bu gelişmelerin ardından görevinden istifa etti. Bir ekonomi muhabirinin hem Predator casus yazılımı hem de Yunan istihbarat servisi tarafından iki kez izlendiği gün yüzüne çıktı.
Suç muhabiri Giorgos Karaivaz’ın Nisan 2021’de öldürülmesi, Yunanistan’da basın özgürlüğünün gerilemesinin simgelerinden biri olarak görülüyor. Karaivaz araştırmacı bir gazeteciydi ve organize suçların siyasetle bağlantıları üzerine uzmanlaşmıştı. Ayrıca polis teşkilatındaki yolsuzluklar üzerine de haberler yapmıştı. Avrupa Gazeteciler Federasyonu, yetkililerin verdikleri sözlere rağmen soruşturmanın son derece yavaş ilerlediğinden ve en temel şeffaflık kriterlerinin karşılanmadığından yakınmış, Karaivaz cinayetiyle ilgili iki şüpheli ancak Mayıs 2023'te tutuklanmıştı.
Yunanistan'da SLAPP davaları olarak bilinen ve şirketleri ya da siyasetçileri eleştiren araştırmacı gazetecilere karşı açılan stratejik davaların sayısı günden güne artıyor. Örneğin medya çalışanları, gösteriler, yolsuzluklar ya da Yunanistan'ın AB dış sınırındaki göç hareketleriyle ilgili haberler yaparken, aşırılık yanlıları ve polis tarafından sık sık saldırılara maruz kalıyor hatta işlerini yapmakta engellerle karşılaşıyor. Hükümete bağlı İletişim ve Enformasyon Başkanlığı bu duruma müdahale ederek, 2022 yılında gazetecilerin ve diğer medya çalışanlarının konumunu korumak, güvence altına almak ve güçlendirmek amacıyla bir görev gücü kurdu.
Yunanistan’da gazeteler, uzun süredir devam eden mali krizden bilhassa olumsuz etkilenmiştir. Korona krizi, halihazırda düşük olan tirajları daha da gerileterek neredeyse tüm günlük gazetelerin varlığını tehlikeye attı; pazar gazeteleri ise nispeten iyi durumda. Bu bağlamda, hükümetin “destek tedbirleri” pek çok yayıncı için zamanında bir çözüm sağlamış oldu.
Yunanistan'da alternatif ve eleştirel medyanın varlığı önemini sürdürüyor: Geleneksel medyaya duyulan güven git gide azalmakta, zira bu yayınların çoğu, sahiplerinin ve finansörlerinin siyasi ve kurumsal çıkarlarına bağımlı hale geldi. Kamu yayın kuruluşu ERT hükümetin etkisi altında faaliyet gösterirken, pek çok özel medya kuruluşunun hangi siyasi partiyi desteklediği bariz anlaşılabiliyor. Bu yayın organlarının büyük bölümü, Başbakan Miçotakis ile yakın ilişkilere sahip birkaç varlıklı girişimciye ait bulunuyor. Bu da 2022 yılında Reuters Enstitüsü tarafından yapılan bir ankette, katılımcıların neden yalnızca yüzde yedisinin Yunan medyasının siyasi usulsüzlüklerden azade olduğunu düşündüğünü ve neden yalnızca yüzde sekizinin iş dünyasının herhangi olumsuz bir etkisini hissetmediğini açıklıyor.
Yunanistan, 2022 yılında Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün basın özgürlüğü sıralamasında 180 ülke arasında 108. sıraya düşerek Avrupa Birliği içinde durumu en vahim ülke oldu. Atina hükümeti, bu sonuç dolayısıyla Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünü hayli sert şekilde eleştirip “güvenilmez” bulduğunu açıklarken, Başbakan Kiriakos Miçotakis de bu sıralamayı “saçmalık” olarak nitelendirdi.
Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler):
108. sıra (2022) / 107 (2023)
Son güncelleme: Eylül 2023
