2023 genel seçimlerinin ardından Polonya’dan değişim sinyalleri geliyor. Başbakan Donald Tusk liderliğinde kurulan yeni hükümetle birlikte, medya ortamında da önemli değişiklikler yaşanması muhtemel.
Polonya: Hükümet değişikliği kutuplaşmayı sona erdirecek mi?
Liberal muhafazakâr Sivil Koalisyon KO, Hıristiyan muhafazakâr ittifak Trzecia Droga [Üçüncü Yol] ve sol ittifak Lewica'dan oluşan yeni hükümet, kamu medyasının depolitizasyonunu koalisyon anlaşmasının temel unsurlarından biri haline getirdi. Hızla harekete geçen hükümet, Kültür Bakanlığı'nın göreve başlamasından yalnızca bir hafta sonra, 20 Aralık 2023'te TVP, Polskie Radio ve devlet haber ajansı PAP’ın tüm yönetim kadrosunu görevden aldı. Takip eden günlerde bu üç kurum kapsamlı bir şekilde yeniden yapılandırılmak üzere resmen feshedildi. Bakanlık, kamu yayıncılarının “tarafsızlığını yeniden tesis etmek” için bir parlamento kararına atıfta bulunurken bazı yorumcular, şimdi tersine bir siyasallaşmadan ve sağcı seslerin marjinalleşmesinden endişe ediyor. PiS’e sadık bazı TVP çalışanları ve izleyicileri, niş bir kanal olan Telewizia Republika'ya yöneldi.
Bununla birlikte, Polonya’nın basın ortamı son yıllarda yalnızca medya içeriği üzerindeki doğrudan siyasi etkilerle değil, aynı zamanda derin bir kutuplaşmayla da şekillendi. Pek çok yazı işleri ofisi, siyasi yönelimlerini esas olarak hükümete karşı tutumlarına göre -muhalif ya da destekçi olarak- tanımladı. İktidar değişikliği sonrasında bu durumun kökten değişip değişmeyeceği ve gerçeklere dayalı haberciliğin ön plana çıkıp çıkmayacağı henüz belirsizliğini koruyor.
Basında tiraj düşüşü
Tüm yazılı basının karşı karşıya bulunduğu ve giderek artan bir sorun olan tiraj düşüşleri, gelecekte de devam edecek gibi görünüyor. Giderek daha fazla gazete, çevrimiçi ücretli içerik sunmaya yöneliyor.
Polonya'nın en önemli günlük gazeteleri arasında, 2022 yılında günde ortalama 48.100 adet satan liberal Gazeta Wyborcza ve liberal muhafazakâr Rzeczpospolita (34.100) bulunmaktadır. Ayrıca, ekonomi ve hukuk konularına odaklanan Dziennik Gazeta Prawna (31.100) gazetesi de öne çıkmakta. Fakt (138.200) ve Super Express (80.400) gibi günlük bulvar gazeteleri, 2022'de daha yüksek tirajlara sahipti.
2022 yılında, haftalık siyasi dergiler ve gazeteler arasında liberal Polityka (88.900) dergisi en yüksek tiraja sahip oldu. İkinci sırada ise kiliselerde dağıtılan Katolik Gość Niedzielny (77.100) geldi. Bunları, Newsweek (62.400) ile muhafazakâr ve milliyetçi okuyucuları hedefleyen Sieci (31.200) takip ediyor.
İnternette kamusal tartışmalar giderek artıyor
Geçtiğimiz yıllarda, çevrimiçi portallar ve podcast'ler kamusal tartışmalarda giderek daha önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda Onet.pl ve Interia.pl web siteleri özel olarak anılmayı hak ediyor. Onet.pl’deki fikir yazıları ağırlıklı olarak liberal bir bakış açısına sahipken, Interia’daki yazılar daha geniş bir siyasi yelpazeyi temsil ediyor. Sağda, Sieci'nin uzantısı Wpolityce.pl internetin önde gelen mecralarından biridir. Solda ise çevrimiçi tartışma dergisi Krytyka Polityczna bu rolü üstleniyor.
Günlük siyasetin ritmini, RMF.fm, Radio ZET ve Tok.fm gibi radyo istasyonlarındaki sabah röportajları belirliyor. Televizyonda ise, PiS’e sadık devlet kanalı TVP ile liberal TVN karşı karşıya gelirken, Polsat ise dengeli bir pozisyonda kalmaya çalışıyor.
Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 57.sıra (2023)
Son güncelleme: Şubat 2024
