Rusya medyası devletin sıkı denetiminin izlerini taşıyor. Neredeyse tüm büyük televizyon kanalları ya doğrudan devlete ya da devlete yakın oligarklara ve şirketlere ait. Buna karşın internette hala özgür bir ortam var.
Rusya: Devlet denetimindeki medya
Kamuoyu oluşturmada belirleyici olan medya kanalları televizyon ve internet gazeteleri. Fiili olarak tüm televizyon kanalları haber ve magazin programlarında Kremlin’in görüşünü savunuyor. Bağımsız kanallarınsa en iyimser ihtimalle yayın akışlarını eğlence programlarıyla kısıtlı tutmaları ya da –tıpkı Dozhd.tv gibi- yayınlarını uydu ya da internet üzerinden yapmaları gerekiyor.
Gazete ve internet medyası televizyondan daha fazla özgürlüğe sahip. Novaya Gazeta ve Echo Moskvy radyosu (Kremlin’e yakın olan Gazprom-Media Holding’in bir parçası olmasına karşın), klasik kitlesel medya organları arasında karşıt ve muhalif görüşlerin son temsilcileri konumunda.
Devletin internet üzerinden yayın yapan basın üzerindeki baskısı bundan daha az olmakla beraber, bu baskı yıldan yıla artıyor. Nitekim geçtiğimiz yıllarda rejimi eleştiren kimi siteler, çoğunlukla sözde marjinal yayınlar yaptıkları gerekçesiyle kapatıldı. MBK Media ya da grani.ru gibi bu durumdan etkilenen forumlar VPN kullanımı vasıtasıyla erişim yasaklarına rağmen hala ulaşılabilir durumda, dolayısıyla çevrimiçinde çoğu özgür basın organına (örn. newsru.com, Republic ya da fontanka.ru) rastlamak mümkün. Blog ve sosyal ağlarda da hala açık bir söylem mümkün. Ancak sosyal ağlar devletin “yalan haber”in yanı sıra sözümona marjinal ifadeler ya da dini duygulara ve devlet temsilcilerine yönelik hakaretlerin devlet tarafından kovuşturulmasına bağlı olarak giderek köşeye sıkışıyor. Bu kovuşturmalara bağlı yüksek para cezaları bu medya organlarının varlığını tehdit ediyor.
Rusya’da medya yasası yabancı ülke yurttaşlarının Rusya’da medya organı kurmasını yasakladı ve yabancıların Rus medya organlarındaki hisseleri 2017 yılında yüzde 20’yle sınırlandırdı. Kısmen yurtdışından finanse edilen medya kurumları (ve bu yayınlarda siyasi konularda haber yapan çalışanları) 2019’dan bu yana “yabancı ajan” olarak sınıflandırılabiliyor, böylece daha sıkı denetimlere tabi tutuluyorlar. Ancak aynı zamanda Rusça olarak yayın yapan Deutsche Welle, BBC ya da Riga merkezli Meduza.io portalı gibi yabancı medya organları özgürce kullanılabiliyor.
Dolayısıyla Rusya’da, basın özgürlüğünde zaman zaman yaşanan büyük kısıtlamalara karşın özgür bilgiye erişim hala mümkün. Ancak ülkenin medya politikası nedeniyle, bu bilgilere ulaşmak ancak bunları bilinçli şekilde arayanların altından kalkabildiği bir işe dönüştü.
Basın özgürlüğü sıralamasındaki yeri (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 149. sıra (2020)
Erişim: Nisan 2020
