Rusya’daki basın ve yayın, devletin sıkı denetiminin izlerini taşıyor. Neredeyse tüm büyük televizyon kanalları ya doğrudan kamuya ya da devlete yakın oligarklara ya da şirketlere ait. Buna karşın internette özgür bir ortam var.
Rusya: Devlet denetimindeki medya
Televizyon kanalları normal koşullar altında haber programlarında, açıkça Kremlin’in görüşlerini teyit eder nitelikle haberler yer almaktadır. Bağımsız kanallarınsa en iyimser ihtimalle yayın akışlarını eğlence programlarıyla kısıtlı tutmaları ya da –tıpkı Dozhd.tv gibi- yayınlarını uydu ya da internet üzerinden yapmaları gerekmektedir.
Putin’in 2000 yılında göreve başlamasıyla devlet ilk olarak muhalif görüşlü televizyon kanalı NTV’yi hizaya çekti; NTV o günden bu yana Gazprom-Media Holding’in bir parçası. Gazete ve internet kanallarıysa televizyondan daha fazla özgürlüğe sahip. Ama yazılı basın alanında da devlet, yazı işlerinin kontrolünü Kremlin’e yakın duran, devlet erkine bağımlı girişimcilere devretme stratejisini izliyor. Nitekim bunun ideal örneği olarak RBK vakası verilebilir.
Nowaja Gaseta gazetesi ve Echo Moskwy radyosu (Kremlin’e yakın olduğu bilinen Gazprom-Media Holding’in bir parçası olmasına karşın), klasik kitlesel medya organları arasında karşıt ve muhalif görüşlerin son temsilcileri konumunda.
Devletin internet üzerinden yayın yapan basın üzerindeki baskısıysa bundan çok daha az. Mevcut durumda yüksek kullanıcı sayısına sahip, hükümete yakın birçok portal var ve geçtiğimiz yıllarda rejimi eleştiren kimi sayfalar, çoğunlukla sözde marjinal yayınlar yaptıkları gerekçesiyle kapatıldı. Ancak bu gelişmelere karşın, çevrimiçinde çoğu özgür basın organına (örn. newsru.com, Republic ya da fontanka.ru) rastlamak mümkün. Blog ve sosyal ağlarda da hala açık bir söylem mümkün.
2014 yılında yürürlüğe giren medya yasası uyum paketiyle yabancı ülke yurttaşlarının Rusya’da medya organı kurması yasaklandı ve yabancıların Rus medya organlarındaki hisseleri 2017 yılında yüzde 20’yle sınırlandırıldı. Bu gelişme, Rusya’da Forbes’ı yayınlayan Axel-Springer Yayıncılık’ın Rus pazarından çekilmesine sebep oldu. Sanoma Grubu da Vedomosti ve The Moscow Times gazetelerindeki hisselerini sattı. Ancak aynı zamanda Rusça olarak yayın yapan Deutsche Welle, BBC ya da Meduza.io portalı gibi yabancı medya organları özgürce kullanılabiliyor.
Dolayısıyla Rusya’da, basın özgürlüğünde zaman zaman yaşanan büyük kısıtlamalara karşın özgür bilgiye erişim hala mümkün. Ancak ülkenin medya politikası nedeniyle, bu bilgilere ulaşmak ancak bunları bilinçli şekilde arayanların altından kalkabildiği bir işe dönüştü.
Basın özgürlüğü sıralamasındaki yeri (Sınır Tanımayan Gazeteciler):
148. sıra (2018)
Mayıs 2018 itibariyle
