Slovakya: Gazeteci cinayetinin ardından patlak veren siyasi deprem

Araştırmacı gazeteci Ján Kuciak ve nişanlısı Martina Kušnírová’nın Şubat 2018’de cinayete kurban gitmeleri, Slovakya’da basına yönelik, daha önce eşi benzerine rastlanmamış bir saldırıydı. Söz konusu çiftin öldürülmesi ülkeyi şok etti ve 1989’dan bu yana yaşanan en büyük protestolar sonucu Başbakan Robert Fico’nun istifa etmek zorunda kaldı.

Araştırmacı gazeteci Ján Kuciak ve nişanlısı Martina Kušnírová’nın katlinin başlattığı, Başbakan Robert Fico karşıtı gösteriler (Mart 2018).

Fico koltuğunu ulusal sol iktidar partisi Smer’den yol arkadaşı Peter Pellegrini’ye devretti. Ancak Fico döneminin sonunun geldiği, giderek daha da belli oluyordu. Smer tarafından desteklenen aday 2019 yılında cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunu kaybetti. Seçim sonrası devletin bir numaralı ismi, herkesçe sevilen eski avukat Zuzana Čaputová siyasete sonradan dahil oldu ve liberal-muhafazakar görüşleri temsil ediyor.

Smer Partisi’nin iktidarının sonu, daha Şubat 2020’deki parlamento seçimlerinde belli olmuştu. Korona krizi sırasında Pellegrini hükümet başkanlığı görevini bırakmak zorunda kaldı. Şimdiyse liberal ve muhafazakar partilerden oluşan dörtlü koalisyonun başında İgor Matovič var. İki yıl gibi bir süre içinde Slovakya, karşısında demokratik bir yeniden başlangıç fırsatı buldu ve bunu yakalamasını bildi.

İyi gazetecilik okurların güvenini pekiştiriyor

Ülkedeki gazeteciler tüm bu gelişmeleri sadece takip etmekle kalmadı. Bir yandan Kuciak’ın araştırma dosyasını yürütmeye devam ederken, diğer yandan telefon dinleme dökümlerini yayınlayarak katil ve yardakçılarının yanı sıra oligark Kočner’in de özel mahkeme önüne çıkarılması için kendi araştırmalarını yaptılar; siyaset ve yargının en üst kademelerine kadar uzanan yer altı bağlantılarını ifşa ettiler. Tüm bunlar Slovakların medyalarına, bilhassa da gazetelerine olan güvenlerini daha da arttırdı.

SME ve Denník N gibi gazeteler, Fico’ya karşı her zaman muhalif bir çizgide olmakla beraber gazeteci cinayetinin ardından yıkılmış demokratik yapıları yenileyip güçlendirmekte önemli bir rol oynadılar. Kuciak’ın da çalıştığı aktuality.sk internet portalının olağanüstü bir etkisi oldu. Artık bu haber sayfası Slovakların gözünde büyük bir saygınlığa sahip. Sayfanın her gün bir milyon civarında rekor tıklanma gördüğü Korona zamanlarında da bunun etkisini yaşıyoruz.
Yazı işleri bu başarılarıyla gurur duysa da aktuality.sk da tıpkı diğer gazeteler gibi ekonomik istikrarı için mücadele veriyor. Genel Yayın Yönetmeni Petr Bárdy, Nisan 2020’de reklam gelirlerinin ciddi bir gerileme yaşadığından söz etmişti. Aktuality.sk bu nedenle kullanıcılarından bağış topluyor ve bunların aboneliğe dönüşmesini umuyor.
Yakın zamana kadar Fico’nun sadık sözcülüğünü yapan elektronik medyanın ne gibi gelişmelere gebe olduğunu zaman gösterecek. Eski dönemlerde çok sayıda dürüst bağımsız gazeteci yazı işlerinden kovulmuştu. Bunların yeni siyasi koşullar altında yeniden eski işlerine mi döneceği henüz açıklığa kavuşmuş değil. Ancak Slovakya’da olayların hızlı gelişebildiğini son iki yılda görmüş olduk.

Basın özgürlüğü sıralamasındaki yeri (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 33. sıra (2020)

Erişim: Nisan 2020

Medya arama