Vatikan arşivleri açıyor
Vatikan, Papa XII. Pius'un ölümünden 60 yıl sonra, tartışmalı Papa'nın dönemindeki arşivleri halka açtı. Yüzlerce araştırmacı Katolik Kilisesi'nin Yahudi Soykırımı konusundaki rolünü anlamak, Katolik aleminin liderinin Yahudi takibatı hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğunu ve bu konuda neden sesini yükseltmediğini aydınlatmak istiyor.
Gizlilik, bir kurtarma stratejisiydi
Tarihçi Edouard Husson, Atlantico'da yayınlanan yazısında, arşivlerde yapılan araştırmanın çok aydınlatıcı olacağını söylüyor:
“Belgeleri dikkatle ve sabırla inceleyenler, Papa'nın Yahudileri ve diğer bütün kurbanları kurtarmak için durmaksızın çaba göstermiş olmasına şaşıracak. Adı geçen 'suskunluğun' amacının, kurbanları, gürültü çıkarmadan ve Berlin'de bol miktarda bulunan, Avrupa'yı işgal etmiş öfkeli delileri kışkırtmadan kurtarmak olduğunu anlayacaklar. ... 11 Kasım 1940'ta [Alman Reich Dışişleri Bakanı] Ribbentrop'a işgal altındaki Polonya'da işlenen bütün suçların listesini verdi. 1942 yılındaki Noel mesajındaysa insanlığa karşı işlenen suçları kınadı. Özellikle Roma'daki Yahudileri kurtarmak için Ekim 1943'te Alman büyükelçisi Weizsäcker'i, kamuoyuna açıklama yapmakla tehdit etti. Bu tehdit sayesinde Roma'daki arama tarama faaliyetleri durduruldu.”
Tarafsız tarihçiler aranıyor
Belgelerin tarafsız şekilde değerlendirilmesi, daha baştan nafile bir çaba olabilir, diyor Roma Hahambaşı Riccardo Di Segni, La Stampa'daki yazısında:
“Teknik kısıtlar, halen ihtiraslı tartışmalara konu olan dramatik bir dönemi kapsayan malzemenin niteliği yüzünden daha da zorlaşıyor. İdeal bir tarihçi, her türlü önyargı ve etkilerden uzakta, steril ve yalıtılmış bir odada çalışmalı ve sadece belgelere ve bunların anlamına odaklanmalıdır. Peki ama şu anda tartıştığımız konuyla ilgilenen, bu gibi tarihçileri nereden bulacağız? Bir yanda her şeye mazeret bulan bir kesim varken diğer yanda hiçbir esnekliğe tahammülü olmayan şikayetçiler yer alıyor ve herkes kendi argümanlarını sunmakla yetiniyor.”
Soğuk Savaş kurbanı
Papa XII. Pius, Yahudilerin kurtarıcısı olarak bilinmekle beraber daha sonra Soğuk Savaş propagandasına kurban gitti, diyor hükümete yakın Magyar Nemzet gazetesi:
“Katolik Kilisesinin başı, kızıl güç SSCB'nin her zaman gözüne batmıştır. Tam da bu nedenle Papa XII. Pius'un imajını karalamak için ellerinden geleni yaptı. ... Sovyet propagandası bereketli topraklara düşmüş oldu. ... Artık erişime açılmış, çok sayıdaki belge incelenip yorumlansa bile Papa Pius, tarihte hak ettiği yere herhalde hiçbir zaman konamayacaktır.”