Gıda fiyatları giderek artıyor: Çözüm ne olabilir?
Yükselen enflasyon karşısında kimi Avrupa ülkeleri en azından temel ürünlerin fiyatlarındaki fahiş artışı engellemeye çalışıyor. Avrupa basını, bunun için doğru stratejinin ne olabileceğini tartışıyor.
KDV indirimi enflasyonu düşürebilir
Polonya hükümeti gıda ürünlerinde KDV’yi geçici olarak indirdi ve solcu Krytyka Polityczna’dan bu kez övgü aldı:
“Normal koşullarda, enflasyon yüksekken KDV’yi düşürmek düşüncesiz bir adım olurdu; çünkü bu talebi canlandırır ve nihayetinde daha yüksek enflasyona sebebiyet verir. Ancak bugün yaşadığımız enflasyon, esas itibarıyla bu yılın sonunda ortadan kalkması gereken arz yönlü engellerden kaynaklanıyor. ... Bu durumda asıl olan, Polonya’da olağandışı bir düzeye yükselen enflasyon beklentilerini düşürmek. ... Dolaylı vergilerin ve bunun neticesinde fiyatların düşürülmesi, enflasyon üzerinde muhtemel bir talep canlandırmasından çok daha büyük bir etki yaratacaktır.”
Sorumluluğu tüccara yüklemeyin
Hvg, Macaristan hükümetinin şeker, un ve tavuk göğsü gibi seçili kimi temel gıda ürünlerinin fiyatlarını düşürme niyetinden pek de ikna olmuşa benzemiyor:
“Piyasa ekonomisinde biraz tuhaf da kaçsa, Polonya başbakanının salı günü benzer bir hamleyi ilan etmesinin ardından Viktor Orbán’dan gelen açıklamalar şaşırtıcı olmadı. Varşova, ürünlerdeki KDV’yi düşürürken -ki bu hükümetin vergi gelirinin bir kısmından vazgeçtiği anlamına geliyor- Macaristan’da ilan edilen fiyat indirimi neticesinde oluşan gelir kaybı tüccarların üzerine yükleniyor. ... Toplamda bu ürünler, ortalama tüketimin [ancak] yaklaşık yüzde üçüne karşılık geliyor.”
Halkın ruh hali değişene kadar beklemeyin
Efimerida ton Syntakton, Atina’nın artık hızla etkili karşı tedbirler alması gerektiği tespitinde ısrarlı:
“Hükümet, geriye kalan tek enstrümanı daha yeni dikkate almaya başladı: Hanelerde yaşanacak yeni bir şokun önüne geçmek ve halktaki hoşnutsuzluğun öfkeye ya da daha olumsuz bir şeye dönüşmesini engellemek üzere temel gıda ürünleri ve yaşamsal önem arz eden mallar üzerindeki KDV oranlarını düşürmek. Yunanistan elbette bir Kazakistan ya da Türkiye değil. Ancak iki yıldır pandemi altında ezilen bir toplumun ne tepki vereceğini kim bilebilir ki?”
Uzun vadede etkisi hoş olmayacak bir gelişme
Večernji list, yükselen fiyatların sağlığı ve demografiyi de etkilediğini hatırlatıyor:
“Vatandaşlar, cüzdanlarına ve yaşam standartlarına inen son darbeyi de yine bir şekilde atlatacak. Hırvat halkı kıtlığa, savaşa, harap olmuş bir ekonomiye ve çöp konteynerlerini karıştırmaya alışık. Fakat kalitesine bakmadan, yalnızca en ucuz gıdalarla beslenen vatandaşların büyük bir kısmı giderek daha sağlıksız hale geliyor. Dörtnala yükselen gıda ve enerji fiyatlarının demografi üzerinde de nasıl bir etki yaratacağını düşünün: Aile üyeleri ayın sonunu getirebilmek için sürekli didinip dururken, evlatlar için belirsiz zamanlar bunlar.”