Baltık ülkeleri Rus enerji şebekesinden ayrılıyor
Hazırlıkları uzun zamandır süren ve teknik bakımdan karmaşık bir adım bu hafta sonu mümkün mertebe sorunsuz şekilde atılıyor: Estonya, Letonya ve Litvanya, BRELL şebekesi olarak adlandırılan eski Sovyet elektrik sisteminin son bağlantısını cumartesi günü kesmeyi ve bazı testlerin ardından pazar günü elektrik şebekelerini Avrupa’nın geri kalanıyla senkronize etmeyi planlıyor. Yorumcular gelişmeyi değerlendiriyor.
Moskova'nın yarattığı risk faktörü ortadan kaldırılmalı
Gazeta Wyborcza, ayrılmanın neden gerekli olduğunu şöyle açıklıyor:
“Baltık devletlerinin elektrik şebekeleri halihazırda Sovyet döneminde oluşturulan ve şimdi de Rusya’dan yönetilen bir sistemin parçası konumunda. Bu da Baltık devletleri için jeopolitik ve enerji politikaları bakımından riskler doğuruyor. ... Elektrik frekansındaki aksaklıklar genelde ampullerin titremesi olarak anlaşılıyor. Ancak bunlar, elektrikli cihazların yavaşlaması ya da aşırı ısınması gibi daha büyük sorunlara sebep oluyor. Baltık devletleri ayrıca, Rus şebekesindeki olası kesintilerden de etkileniyor. Ukrayna’ya saldırmadan çok önce dahi Moskova’nın Baltık devletlerinin enerji bağlantılarında yaşanan arızaları giderme işini pek aceleye getirmediği oluyordu.”
Kaliningrad enerji adasına dönüyor
LA.LV kararı destekliyor:
“Evet, senkronizasyon değişikliğinin elektrik kesintilerine ve aktarımda maliyet artışına yol açabileceği endişeleri var. Ancak Sovyetler Birliği’nden ayrılıp Batı toplumuna katılmaya karar verdiğimizden bu yana böyle tehlikelerle çok karşılaştık! ... Rusya için daha da acı olan bir şey var, o da Baltık devletlerinin Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş ve diğer komşularını tehdit etmesi yüzünden Kaliningrad bölgesinin elektrik sisteminden tamamen ayrılmaya karar vermiş olması. ... Bunun sonucunda da Kaliningrad bölgesi halihazırda bir tür enerji izolasyonu içinde. Frekans dalgalanmalarıyla, elektrik kesintisi ve fazlalığıyla kendisi başa çıkmak zorunda olan bir adaya dönüyor.”
Son pranga da kırılıyor
Enerji uzmanı Valdemar Fiodorovič, IQ'da şöyle yazıyor:
“Litvanya ve diğer Baltık devletleri açısından tarihi bir an bu: Sovyet enerji şebekesi BRELL'den ayrılma. … Bu hamlenin büyük elektrik kesintilerine veya fiyat artışlarına yol açabileceğine dair -genellikle düşman güçler tarafından yayılan- söylentiler dolaşıyor. Ancak çoğu tüketici için neredeyse her şey aynı kalacak. … BRELL bağlantısı, yıllarca Rusya'nın enerji şantajında kullandığı bir pranga niteliğindeydi - tıpkı petrol ve doğalgaz tedarikinde olduğu gibi. Bu kaynaklara bağımlılık büyük ölçüde aşılmış olsa da, elektrik bağlantısı Litvanya'nın enerji sistemini tam anlamıyla kontrol etmesini engelleyen son zorluklardan biri olmaya sürdürüyordu.”
Göze çarpmayacağını umduğumuz büyük bir adım
Estonya şebeke tedarikçisi Elering'in CEO'su Kalle Kilk, Maaleht'te şöyle diyor:
“Her şey planlandığı gibi ilerlerse göze çarpmayacak; ancak bu adım, [1992'de rublenin yerini alan ve ardından 2011'de yerini avroya bırakan] kronun tedavüle girmesiyle veya AB üyeliğiyle kıyaslanabilecek denli önemli bir adım. Uzun süredir hazırlıkları süren bu hamleyle jeopolitik riskler azaltılıyor ve elektrik şebekesi ile piyasa üzerindeki mevcut Rusya etkisi tamamen ortadan kalkıyor. ... Rusya'nın elektrik şebekesinden ayrılmaya on yıllardır, özellikle de 2018-2019'dan bu yana yoğun şekilde hazırlanıyorduk. Elektrik şebekemizi güçlendirmek amacıyla AB fonlarıyla yüz milyonlarca avro yatırım yaptık.”