Sırbistan ile Kosova arasında toprak mübadelesi
Askıya alınmış Kosova sorununu çözmek için Kosova ve Sırbistan hükümetleri, iki ülke arasındaki sınırın yeniden çizilmesini tartışıyor. Kuzey Kosova'da Sırp nüfusun yaşadığı bölgeler, Arnavutların çoğunlukta olduğu Güney Sırbistan'daki topraklarla mübadele edilebilir. Bu gelişmenin, diğer sınır sorunlarına etkisi ne olacaktır?
Kırım meselesini de unutmayalım
Rusya yanlısı Duma gazetesi, ABD'nin ve Avrupa'nın, Sırbistan ile Kosova arasındaki sınırın değiştirilmesine olur vermesinin, tüm dünyayı etkileyecek sonuçlar doğuracağını ileri sürüyor:
“Çifte standart uygulamakla suçlanmak istemiyorlarsa, Batı Balkanlarda ülke sınırlarındaki olası kaydırmaları kabul etmek zorundalar. Hatta Balkanlar dışında da, mesela Kırım'ın işgalinin ardından Rusya ile Ukrayna arasındaki sınır değişikliğini de kabul etmek zorunda kalacaklar. Ve bir gün gelecek, Donetsk ve Luhansk halk cumhuriyetlerinin Rusya Federasyonu'na girmesine bile olur vermeye mecbur olacaklar.”
Sınırların dokunulmaz olması gerekiyor
Sırbistan ile Kosova arasında yapılacak bir toprak mübadelesi, başka bölgelerde de sınırların değiştirilmesi niyetlerini alevlandirebilir, diyor Delo:
“Bir yangının söndürülmesi, yeni bir tanesini fişekleyebilir. Bu etkilerin en büyüğü Bosna-Hersek'te hissedilecektir. Sırp Cumhuriyeti siyasi yönetimi, Sırp taraftarı sert tutumuyla Sırbistan'la birleşme hayallerinden asla vazgeçmedi. Hersek'te yaşayan Hırvatlar da Hırvatistan'a bağlanmayı dört gözle bekliyor. Makedonya ve Karadağ da birçok etnik kimliği barındıran devletler. Sınırların dokunulmazlığı, Avrupa hukukunun en önemli değerlerinden biridir. Sınırların etnik ilkeler doğrultusunda değiştirilmesi domino etkisi yaratabilir.”
Sırbistan, Kosova'sız bir gelecek kurmalı
Sırbistan Kosova'yı kaybettiğini kabullenmeli, diyor Danas:
“Cevaplamamız gereken soru, Avrupa yolunda ilerlerken karşımıza çıkan 'Kosova engelini' aşmak isteyecek miyiz, yoksa AB'ye uzanan zorlu sürecin sonuna mı geldik? Üçüncü bir olasılık yok. ... Yurttaşların, AB ve Batı'ya giden yolun önündeki bu engeli muhafaza etmeye karar vermekle her şeyi tehlikeye attıklarını anlamaları gerekiyor. Sırbistan hem ekonomik hem de demokratik olarak bunun bedelini ağır öder. Kosova Sırpları da kargaşa, umutsuzluk ve devlet ile ulusun çöküşünün kurbanı olacaktır. ... Sırbistan zor durumda ama kaybettiği Kosova olmadan da hayatta kalmaya devam edecek.”
Bunu Bosna ve Makedonya izleyebilir
Sırbistan ile Kosova arasındaki sınırların yer değiştirmesi, Pandora'nın kutusunun açılmasına neden olabilir, diyor Delo:
“Uzmanlar bir toprak mübadelesi durumunda etnik açıdan temiz iki devletin olması tehlikesine karşı uyarıyor. ... Bosna-Hersek ve Makedonya üzerinde öngörülemez etkiler doğurabilecek şekilde ateşle oynanıyor. Ortalığı ateşe vermeye yönelik bu proje, Bosna'daki Sırp ve Hırvatların yanı sıra Makedonya'daki Arnavutlar arasında da bir zincirleme tepkime başlatıp buna bağlı olarak sınırlarda düzeltme yapılmasına yol açabilir. Toprak mübadelesine karşı olanlar, bölgenin kanlı 1990'lı yıllara geri dönebileceğinden endişe ediyor.”
Tehlikeli bir domino etkisi
Sırbistan ile Kosova arasındaki sınırın kaydırılması tehlikeli bir durum arzedebilir, diyor Evenimentul Zilei ve uyarıyor:
“Bölgelerin etnik kriterlere göre dağıtılması özellikle Balkanlar'da büyük riskler içerir. Özellikle de Birinci Dünya Savaşı'na Saraybosna'daki bir suikastin neden olduğu düşünülürse. Bir toprak değiş tokuşu, Avrupa'nın başka yerlerinde de sınır kaydırma taleplerine neden olup domino etkisi yaratabilir ve bölgede hızla bir savaşa neden olabilir. Makina bir kez harekete geçtiğinde, geçmişin tüm tarihsel hayal kırıklıkları yeniden ortaya çıkacaktır.”
Kosova Devlet Başkanı yanlış yolda
Kosova Cumhurbaşkanı'nın müzakerelerle başına açtığı sorunları Der Standard şöyle açıklıyor:
“Kosova'da bile anlaşmaya karşı çok fazla muhalefet var. Çünkü Sırpların çoğu güneyde yaşıyor. Bölünmeden sonra Belgrad'dan daha fazla kopacaklarından ve Arnavut çoğunluk toplumunun baskısına daha fazla maruz kalacaklarından korkuyorlar. Bu yüzden Ortodoks Kilisesi de Vucic'in yaptığı anlaşmaya karşı. Birçok Kosovalı özellikle demokrasinin darbe aldığından, Thaçi'nin de tek başına hareket etmesinden rahatsızlık duyuyor. Dahası, savaş zamanındaki geçmişinden dolayı [Thaçi'ye] şantaj yapılmayacağına inanmak saflık olur.”