  Sarı Yelekler

Fransa İçişleri Bakanlığı, Sarı Yelekler protestolarının birinci yılında (cumartesi günü) ülke çapında 28 bin göstericinin protestolara katıldığını açıkladı. Bir yıl önce yüksek akaryakıt fiyatları ve sosyal adaletsizliğe karşı yapılan gösterilere yaklaşık 300 bin insan katılmıştı. Köşe yazarları, ilginin azalmasına karşın, protestoların yıldönümünü fırsat bilip, bu hareketin toplumsal ve siyasi önemini masaya yatırıyor.

Fransa İçişleri Bakanı Castaner, yalan haber yaymakla itham ediliyor. Castaner, 1 Mayıs günü göstericilerin Paris'teki bir hastaneye saldırdıkları iddiasını, göstericilerin polisten kaçtıkları için hastaneye sığındıklarını gösteren bir videonun ortaya çıkmasıyla geri çekmek zorunda kaldı. Yorumcular öfkeli olmakla beraber, Castaner karşıtlarının söylemlerindeki açıklara da dikkat çekiyor.

Sarı Yeleklerin cumartesi günü Paris'te düzenlediği bir gösteride çekilen bir videoda, polise 'kendini öldür' diyen protestocular görülüyor. Savcılık bunun üzerine görev başındaki memura hakaretten soruşturma başlattı. Polis memurları daha önce, daha iyi koşullar için protesto yapmış, burada polisler arasındaki intihar oranının iki katına çıktığından yakınmışlardı. Yorumcular göstericilere öfkeli.

Ecole Nationale d'Administration (Ena), Fransa'nın en yüksek memurlarının yetiştirildiği bir üniversite. Cumhurbaşkanı Macron, Sarı Yelekler protestolarına tepki olarak şimdi Ena'yı kapatmak istiyor. Karar, Macron'un aslında pazartesi yapmayı planladığı ama Notre-Dame yangını nedeniyle iptal edilen televizyon konuşmasında yer alacaktı. Yorumcular şaşkın.

Sarı Yelekler'in cumartesi günü Paris'te yaptıkları gösterinin yer yer şiddete dönüşmesi nedeniyle Fransa hükümeti sert bir tavır gösterdi. Hükümet gösteri yasağını gündeme taşıdı ve önleyici gözaltılar yapılabileceğini açıkladı. Ayrıca hafta sonu ordunun terörle mücadele birimleri belli noktaları güvenliğe alacak. Gazeteciler bu sert tutumun sonuçlarını ve Fransa'nın şu sıralar yarattığı görüntüyü inceliyor.

Fransız Sarı Yelekler protesto hareketinin bazı kesimleri mayıstaki Avrupa seçimlerine katılma kararı aldı. Normandiyalı bir hemşire olan ünlü eylemci Ingrid Levavasseur'ün liderliğindeki listede daha şimdiden on isim var. Gazeteciler bu hamleyle beraber Fransa siyasetinde oyun kağıtlarının yeniden karıldığını düşünüyor.

Fransa'da üst üste onuncu cumartesi günü on binlerce insan sokaklara döküldü. Geçtiğimiz hafta Sarı Yelekler ile polis arasındaki çatışmalarda öfkeli göstericiler basın mensuplarına da saldırdı, buna ilave olarak gazetelerin dağıtılmasını önlemek için matbaaların çıkışını kapattı. Sarı Yelekler medyayı tarafsız ve nesnel olmamakla suçluyor. Fransız basını, ifade özgürlüğü için endişe ediyor.

Macron Sarı Yelekler'in süregelen protestoları karşısında halka diyaloğa girme çağrısı yaptığı bir açık mektup yayınladı. Buna göre, vergilerden, demokrasiye, çevreden göçe toplam 35 farklı konu mart ortasına kadar açık görüşmelerle bütün ülkede tartışılacak. Uzlaşma çağrısının şansı var mı?

Eski boksör Christophe Dettinger cumartesi günü katıldığı Paris'teki Sarı Yelekler gösterileri sırasında polislere saldırdı. Video kayıtları yaşananları gösteriyor. Dettinger'in hapis cezası alma ihtimali olduğu için destekçilerinin düzenlediği bağış kampanyasında avukatlık ücreti olarak bir günde 120 bin Avro toplandı. Fransız basını ayağa kalkmış durumda.

Fransa hükümeti, şiddet olayları yaşanan gösterilere daha sert müdahalede bulunabilmek için gösteri yasasını değiştirmek istiyor. Yeni yasada futbol holiganlarına müdahale ölçü alınabilir. Cumartesi günü gerçekleştirilen Sarı Yelekler protestosu sırasında yine şiddet olayları yaşandı. Yorumcular protestoların kısa vadede biteceğine inanmıyor.

ABD'li bir senatörün yayınladığı bir rapor, ABD güvenlik güçlerinin, Rus aktörlerin ABD başkanlık seçimlerini sosyal medya üzerinden etkilediği yönündeki bilgilerini doğruluyor. Facebook ve benzeri sosyal ağlar Fransa'da Sarı Yelekler protestolarının harekete geçirilmesinde de önemli bir rol oynadı.

Fransa İçişleri Bakanı Castaner, pazartesi günü emniyet güçlerine, Sarı Yelekler'e ait son barikatların da temizlenmesi emrini verdi. Resmi açıklamalara göre geçtiğimiz haftasonu ülke çapında sadece 33 bin kişi gösterilere katıldı. Yorumcuların bir kısmı hareketin sönmeye başladığını düşünürken diğerleri yeniden toparlanacağını umuyor.

Fransız siyasetçiler Strazburg saldırısının ardından Sarı Yelekler'e protestolarını durdurma çağrısı yaptı. Ancak hareket devam etmeye kararlı ve cumartesi günü yeni bir gösteri planlıyor. Avrupa basınına göre, zaten Avrupa'daki ağır sosyal çelişkilerin bir semptomu olan hareketin öfkesi çabucak dineceğe benzemiyor.

Fransız hükümeti Macron'un Sarı Yelekler'e verdiği tavizlerin yılda sekiz ila on milyar Avroya mal olacağını açıkladı. Fransa bu şekilde AB'nin izin verdiği bütçe açığı sınırlarını aşacak olmasına rağmen Brüksel'den yeşil ışık geldi. Fransızların istediklerini yapabilmesi kimi köşe yazarlarını çileden çıkarmış.

Fransa Devlet Başkanı Macron kısmen şiddet içeren Sarı Yelekler protestoları sırasında on günlük suskunluğun ardından dün televizyonlardan ulusa seslendi ve yeni ödünler verdi. Aylık asgari ücretin 100 avro artacağını belirten Macron yurttaşın daha fazla katılım hakkı kazanacağı sözü de verdi. Gazeteciler Macron'un konuşmasını doğru, ancak yetersiz bir işaret olarak yorumluyor.

Hafta sonu 125 bin Sarı Yelekli bütün Fransa'da yeniden sokağa indi. Artık insanlar sadece akaryakıt vergisindeki artışı protesto etmiyor, başka sosyal taleplerini de dile getiriyorlar. Ancak Paris ve diğer kentlerde yeniden tırmanan şiddetle ilgili olarak köşe yazarları, hareketin siyasi süreçlere katılım şansını tehlikeye atıp atmadığını sorguluyor.

Cumhurbaşkanı Macron ile hükümet arasındaki bir kriz oturumunun ardından akaryakıta getirilmesi düşünülen vergi zammı şimdilik geri çekildi. Başbakan Philippe salı günü yaptığı açıklamada, 'vatanın birliğinin' bozulmasının istenmediğini söyledi. Sarı Yelekler ise önümüzdeki hafta sonu da sokaklara döküleceklerini açıkladı. Hükümetin ödünleri ne kazandırdı?

Hafta sonunda Sarı Yeleklerin protestolarına damgasını vuran şiddet olaylarının ardından Fransa cumhurbaşkanı geri adım atıyor görünüyor. Hükümet çevrelerinden 1 Ocakta yürürlüğe girmesi beklenen dizel ve benzine getirilen çevre vergisi zammının geri çekileceği duyuldu. Gazeteciler yurttaşın dizginlenemeyen öfkesinin ardında yatanları anlamaya çalışıyor.

Macron geçtiğimiz salı günü yenilenebilir enerjilere geçiş konuşmasında, protestocu Sarı Yeleklilerin taleplerine yanıt verdi. Benzin fiyatının artışında petrol fiyatlarının dikkate alınacağını belirten Macron, yenilenebilir enerjilere geçişin sosyal etkileri üzerine üç aylık bir istişare dönemi konacağını söyledi. Cumhurbaşkanı Sarı Yelekleri yatıştırabilecek mi?