Estonya, emeklilik sistemini tehlikeye mi atıyor?
Tallinn'deki Estonya Parlamentosu'nun, çarşamba günü (bugün) emeklilik reformunu oylaması bekleniyor. Emeklilikte ek gelir için kurulan ve bugüne dek zorunlu olan özel emeklilik sigortası yaptırma sistemi bundan sonra gönüllülük esasına dayanacak. Şimdiye dek çalışanlar gelirlerinin yüzde ikilik kısmını tasarruf fonuna yatırıyor, devlet buna yüzde dört oranında katkı sunuyordu. Reforma göre şu ana kadar biriken para da çekilebilecek. Estonya basınında eleştiriler ağır basıyor.
Sahte vaatler
Eesti Express bu girişimi son derece kuşkulu buluyor:
“Bu reform herkesin dilinde; ancak kullanılan söylemler arasında en kof olanı şu olsa gerek: 'Yurttaşların paraları üzerindeki kontrollerini geri veriyoruz, yurttaşların özgürlükleri artıyor. ... Açgözlü ve muktedir devletten alıp özgür yurttaşlara veriyoruz!' Gerçekten olansa bu söylemde anlatılanın tam tersi. Bu reform, emeklilikte devletin rolü ve sorumluluğunun artması anlamına geliyor. Vergi mükelleflerinin sayısının günbegün düştüğü bir zamanda, birikimi olmayan emeklilerin sayısı bunca artarsa, onları beslemek sadece ve sadece devletin sorumluluğunda olacak, devlete olan bağımlılık daha da artacaktır.”
Fonlar çökebilir
Õhtuleht, domino etkisi karşısında uyarıda bulunuyor:
“Devlet katkılı özel emeklilik birikimlerine sahip çıkmak isteyenlerin haklarının nasıl korunacağı hakkında neredeyse hiç konuşulmadı. Daha basit bir dille soracak olursak, insanlar paralarını bankalardan çekecek mi? Çalkantılı dönemlerde insanlar daima birikimlerini kurtarmaya çalışmış, paralarını büyük miktarlarda bankalardan çekmiş ve böylece bankacılık sisteminin çöküşünü hazırlamıştır. Şimdi bu emeklilik sigortasındaki para ansızın çekilecek olursa emeklilik fonlarının hali ne olacak? Ödeme yapmak üzere likidite bulmak için yatırımlarını hızla satmak zorunda kalacak, bu da fon hisselerinin değerini düşürecektir. ... Emeklilik birikimlerini kaybetme korkusu, insanların hiç istemedikleri halde bu sandıktaki paralarını çekmesine yol açabilir.”