Petrol fiyatları neden şimdi düşüyor?
Dünyada petrol fiyatları, 1991'den bu yana benzeri görülmemiş şekilde gerileyip pazartesi günü yüzde 30 civarında düşüş sergiledi. Koronavirüsün yol açtığı ekonomik daralmanın yanı sıra petrol üreten ülkeler toplantısında (Opec+) üretimin kısıtlanması konusunda anlaşamayan Suudi Arabistan ile Rusya arasındaki gerginlik de sebepler arasında. Avrupa basını kriz zamanlarında fiyat savaşı yapmanın uygun olup olmadığını tartışıyor.
Hesaplar virüsü düşünmeden yapıldı
KPMG danışmanlık şirketinde petrol ve doğalgaz uzmanı olan Anton Ussov, Vedomosti için kaleme aldığı yazısında petrolde fiyat savaşının kısa vadede aşılabileceğini düşünmüyor:
“Piyasalara panik hakim. Bunun için petrol piyasasında etkili üç somut faktör var: Uzun vadede hidrokarbon enerji kaynaklarının geleceği hakkında bir mutabakata varılamaması; Koronavirüs nedeniyle talebin kısa vadeli gerilemesi ve OPEC+'nın başarısız olması. ... Görünen o ki, müzakere stratejileri virüsün etkisi tam anlamıyla anlaşılmadan geliştirilmiş. Bana soracak olursanız bir savaş patlak vermiş durumda ve petrol üreten ülkeler bu savaştan galibiyetle çıkamayacak. Herhalde müzakere masasına geri dönmek ve kısa vadede gerçekleşmesi pek mümkün gözükmese de piyasanın tekrar istikrar kazanması için gerekli her şeyin yapılması gerekecek.”
Suudi Arabistan Rusya'nın çıkışlarından bıktı artık
Suudiler, bu sert tehditleriyle sözünde durmayan eski partnerlerine gözdağı vermek istiyor, diyor Frankfurter Rundschau:
“Birbirinin rakibi Suudi Arabistan ve Rusya uzun süre büyük oranda işbirliği yaptı ve petrol üretimini kısıtlayarak fiyatta istikrar sağladı. Hatta Suudiler, gereğinden fazla frene bastı. Ama Rusya son olarak uzlaşılan miktardan daha fazlasını dünya piyasalarına sürdü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, süper güç hırslarını doyurabilmek için paraya ihtiyaç duyuyor ne de olsa. Artık canına tak eden Suudilerin, arzı ciddi şekilde arttırmakla tehdit etmelerini takiben petrol fiyatlarında ciddi bir düşüş yaşandı. İşte dünyanın en önemli hammadesiyle yapılan ticaretin ne kadar kırılgan olduğunun bir başka işareti. Önümüzdeki yıllarda petrole olan talep sürekli düşecektir.”
Araplar Putin'in umurunda değil
La Tribuna'e yazan ekonomist Michel Santi'ye göre Putin, petrol fiyatlarını düşürmek suretiyle ABD'nin petrolden daha düşük maliyetli olan kaya petrolü üretimine darbe vurmak istiyor:
“Çalışkan Rusya bunu yapabilir, çünkü bütçeden istikrar için ayrılan geniş ulusal fonlar sayesinde, petrol ve doğalgaz satışı, toplam ihracatının sadece yüzde 55'ini oluşturuyor ve bütçenin sadece üçte biri petrol ve doğalgaz gelirlerinden karşılanıyor. Devletin ve ülkenin çıkarları Putin için elbette daha önemli. Aynı Putin, tamamen petrol ihracatına bağımlı olan ve petrol fiyatlarının kontrolsüz düşüşünden son derece olumsuz etkilenecek Suudileri (haklı olarak) gözetmiyor. ... Bu gelişmelerin bölge üzerindeki etkisi, kuşkusuz ağır olacaktır. Hele ki Rusya'nın hamlesine Suudilerin tepki göstermesinin intihara eşdeğer olduğu düşünülecek olursa.”
Sorumsuzluk krizi tırmandırıyor
Neue Zürcher Zeitung'a göre, petrol üreten ülkelerin yer yer cüretkar taktikleri Koronavirüs kriziyle birlikte ele alındığında olumsuz bir hava yaratıyor:
“Suudi Arabistan ile Rusya arasındaki kavga dünya çapındaki eşgüdümün ne kadar kötü durumda olduğunun da bir göstergesi oldu. Her iki devlet dünya çapındaki çıkarları yönlendirmek isteyen en önemli ülkeler kulübü olan G-20'nin üyesi. Ancak sorumlu bir davranış bu şekilde olmaz. Burada da görüyoruz ki, en kötü sonuçlara sadece virüsün kendisi değil panikle alınan önlemler de yol açabiliyor.”