Yaptırımlar Rusya'yı nasıl etkiliyor?
AB, Şubat 2022’den bu yana Rusya’ya yönelik toplam on bir yaptırım paketi ilan etti. Washington da ABD’li şirketlerin ticaret yapmasının yasak olduğu Rus firmalarının listesini pek çok kez genişletti. Avrupa basını, bu yaptırım politikasının etkilerini farklı açılardan değerlendiriyor.
Kremlin kendi ülkesini yağmalıyor
Ekonomist Vladislav Inozemtsev, The Insider’da Danone ve Carlsberg gibi şirketlerin Rusya’daki iştiraklerinin kayyumla yönetilmesini kısa vadeli bir stratejinin kanıtı olarak görüyor:
“Putin iktidara geldiğinden beri, Rus ekonomisi en başta da yabancı yatırımlar sayesinde büyüdü. Otomotiv ve ulaşım mühendisliği gibi sektörler bu sayede ortaya çıktı. Putin artık eylemlerinin doğrudan sonuçlarına odaklanmış durumda ve sahipleri değişince yeniden faaliyete geçebilmeleri umuduyla çalışmayan işletmelere (kimi şirketleri Çinlilere satma planının temelinde bu yatıyor) ya da kendisine sadık olanları ödüllendirmek için işleyen tesislere el koyuyor. Zaten gelecek üç ila beş yıl içinde Rusya’ya yabancı yatırım gelmeyeceğinden, artık her şey mubah görülüyor.”
Yatırımcının kayıpsız sıyrılması zor
Rusya, resmi yabancı yatırımlar komisyonunun onayı olmaksızın şirket satışını yasakladı. Ülkeyi terk eden yabancı şirketlerin genelde piyasa değerlerinin yarısından azına satılması, ekonomi gazetesi Verslo žinios’a göre ticari riskin bir parçası:
“Bu, halen devam eden yabancı yatırımcıların ülkeden çekilmesi sürecini yavaşlatıyor. ... Tutuklamalar, mal varlıklarına el koymalar, kamulaştırmalar rejimin sıradan uygulamaları arasında. Üstelik yalnızca Rusya’da değil, yabancı yatırımcıların mümkün olduğunca kayıpsız ayrılmak istedikleri Belarus’ta da durum aynı. ... Eğer Rusya’ya yatırım yapmanın hata olduğu gerçeği kabulleniliyorsa, sonuçlarına katlanma gücü de bir yerlerden bulunmalı.”
Ekonomide işgücü eksikliği var
Gazeta Wyborcza, Rusya’daki işgücü piyasası üzerinde oluşan etkileri analiz ediyor:
“Rusların aldığı ücretler hızla artıyor. Ancak bu refah artışının değil, Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rus ekonomisini saran başka sorunların göstergesi. ... İşsizlik düşüyor, çünkü Rusların bir kesimi cepheye gönderildi ve yüz binlercesi de askere gitmemek için ülkeyi terk etti. Ayrıca, savaş dolayısıyla Rusya’ya yönelik ithalat kısıtlandığından, silah ve ikame mal üretimindeki artış işgücü talebini güçlendiriyor.”
Batılı markalar yerine Çinli makam araçları
Putin, Maliye Bakanı Siluanov ve Duma Başkanı Volodin, Rus devlet görevlilerinin gelecekte makam aracı olarak “yerli otomobil” kullanmalarını istediklerini beyan ettiler. Otomotiv gazetecisi Igor Morscharetto, NSN’de bu ifadelerin biraz esnetilmesini istiyor:
“Şimdiye değin Rusya’da üretilen her şey yerli kabul ediliyordu: Kaliningrad’da BMW, St. Petersburg’da Hyundai ve Kia. Ama şimdi yalnızca AvtoVAZ, GAZ ve UAZ üretimlerini yerli görürsek, tuhaf bir durumla karşı karşıya kalırız: AvtoVAZ dört, UAZ ise üç model üretiyor ve bunların da hepsi çok eski. Fakat mesela Tula bölgesindeki Haval [Çinli bir marka] fabrikasını yerli ilan edersek, sorunu çözebiliriz.”
İsimlerini verin
Letonya Ekonomi Bakanlığı verilerine göre Rusya ile ticari ilişkiler azalıyor. Ancak bakanlık, ticareti sürdüren şirketlerin isimlerini yayınlamıyor. Neatkarīgā bunun nedenini sorguluyor:
“AB ve parlamentomuz Saeima, Rusya'yı terörü destekleyen bir devlet olarak kabul ediyor (ki aslında Rusya'nın kendisi terörist bir devlet). O halde bu ülkeyle yapılan her türlü işbirliği dolaylı da olsa terörizme destek sayılır. Bu neden ticari gizlilik kapsamında olsun ki? ... Bu yalnızca söz konusu şirketler için büyük bir utanç değil, aynı zamanda Ukrayna'ya karşı yürüttüğü kanlı savaşta Rusya'ya yönelik gerçek bir destek. Ve bu bir suç.”