Bulgaristan: Kömür kullanıma son verilmesi protestoyla karşılandı
AB'den yardım alabilmek için harekete geçen Bulgaristan Parlamentosu, eylül ayı sonunda başlamak suretiyle 2038 yılına kadar kömür kullanımından aşamalı olarak vazgeçme kararı aldı. Kömürle çalışan elektrik santralleri ve madenlerin peyderpey kapatılması, işçilere de tazminatlarının verilmesi veya kamu işletmelerinde geçici olarak istihdam sunulması planlanıyor. Buna günlerdir sürdürdükleri protesto gösterileri ve yol kapama eylemleriyle yanıt veren işçiler, hükümetin istifasını istiyor.
Peki elektrik nereden sağlanacak?
Duma protestocuları destekliyor:
“Enerji sektöründe çalışan 27 bin işçi işinden olacak, hazır kurulu 4.277 megavatlık güç ünitesinin şalteri indirilecek ve karşılığında dört milyar leva [AB bölgesel kalkınma programından 2,2 milyar avro] gibi komik bir meblağ ödenecek. ... Ne de güzel modernleştirme planları, ne de güzel bir adil geçiş, ne de güzel sürdürülebilirlik ama! Enerji istikrarına ve ulusal çıkarlara karşı şeytani bir plandan başka bir şey değil bu. Kömürle çalışan termik santrallerin kapatılması enerji dengesinde boşluk yaratacak. Bu boşluğu kim ve neyle dolduracak?”
Çok geç olmadan para kabul edilmeli
E-vestnik ise kömürün en geç 2026'da tarihe karışacağını söylüyor:
“Kömür kullanmaktan mecburen vazgeçilecek, zira bu pahalı şey artık bulunamayacak. Elektrik piyasası serbestleştiği an ve devlet tekeli ortadan kalkar kalkmaz [1 Ocak 2026 itibarıyla] elektrik tedarikçilerinin tamamı pahalı kömür santrallerine sırtlarını dönecek. Arada geçen sürede de sırf devlet istihdamı korumak için yüksek fiyatlardan elektrik satın almaya devam edebilsin diye 4 milyarı geri çevirmiş olacağız.”
Sübvansiyonlar olmadan sürdürülemez
Deutsche Welle Bulgarca Servisi de kömür endüstrisinin sistemin payandası olmaktan çıkıp, toplum üzerinde bir yük haline geldiğinin altını çiziyor:
“Kömür endüstrisinin destekçileri 2038 yılına kadar sektörün değişmeden kalmasını istiyorsa, nüfusun geri kalanının bu uğurda karbon vergisi ödemeye razı olup olmadığına karar vermesi gerekecek. Zira 2025 yılında karbondioksit emisyon sertifikaları yoluyla finanse edilen kömür sübvansiyonları sona erecek, bu da ürettikleri elektrik çok pahalı hale geleceğinden hem madenlerin hem de kömürle çalışan termik santrallerin ardı ardına kapatılması anlamına gelecek. Örneğin, devlete ait ve aynı zamanda ülkenin en büyük termik santrali de olan Maritsa East 2'nin işletilmesi, 2022 yılında 1,7 milyar leva [870 milyon avro] değerinde sertifikaya mâl olmuştu.”