Macaristan'ın fonlarının serbest bırakılması hukuka uygun mu?
Avrupa Komisyonu, sürpriz bir kararla Macaristan’ın hukukun üstünlüğü ihlalleri dolayısıyla aralık ayından bu yana bloke edilen fonlarını serbest bıraktı. Kararı mercek altına alan Avrupa Parlamentosu, Avrupa Adalet Divanı’na itirazda bulunmayı planlıyor. Soldan muhafazakârlara kadar basının geniş kesimi, Macaristan’ın AB’deki hukukun üstünlüğü normlarını hâlâ karşılamadığı kanısında.
Temel değerlerin ihlal edilmesine izin verilmemeli
Salzburger Nachrichten, Avrupa Parlamentosu’nun girişiminin Komisyon’a gölge düşürdüğü kanaatinde:
“Özgürlük, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan ve azınlık hakları: AB’nin antlaşmalarla güvenceye alınmış temel değerleri ve bu değerlerin hayata geçirilmesi geçtiğimiz yıllarda büyük yaralar aldı. Budapeşte ve Varşova hükümetleri pek bir engelle karşılaşmadan bir sınırdan diğerini aştı. Brüksel bu meselede birkaç milyarı bloke etmek dışında pek bir şey yapmadı. Nihayetinde de Orbán, veto hakkını çıkarı uğruna tolere edilebilir bir araca dönüştürdü. Parlamento’nun temel değerlere riayet edilmesindeki katı ısrarını korumak zorunda kalması, Komisyon’un ‘antlaşmaların hamisi’ sıfatına gölge düşürüyor.”
Nesnel ve hukuki bakımdan haklı bir hamle
Népszava şöyle yazıyor:
“Parlamento bu jesti Macar demokrasisine değil kendi seçmenine yapmış oldu ve gerçekten de bütün sınırları aşacak şekilde yumuşak davranan Komisyon’a her zamankinden daha sert çıkıştı. ... Milletvekillerinin ekseriyeti, Komisyon’un ‘AB antlaşmalarının hamiliği’ görevini yerine getirmediği, aksine (Macar hükümetinin başka vesilelerle suçladığı üzere) bunları siyasallaştırdığı görüşünde. Öte yandan, bağımsız Ulusal Yargı Konseyi (OBT) seçiminde hükümetimizin güya hayata geçirdiği yargı reformunun daha ilk sınavında çuvalladığı görüldü: ‘Reform’ öncesinde olduğu gibi hükümetin buradaki etkisi hiç değişmedi.”
Orbán'ın endişelenmesine gerek yok
Rzeczpospolita, AB ile Macaristan arasında bir çatışma çıkacağına inanmıyor:
“Orbán [Polonya'nın eski başbakanı] Morawiecki gibi bir müttefikini yitirdi, ama buna karşılık Slovakya'nın popülist başbakanı Robert Fico'yu kazandı. ... Hukukun üstünlüğünü ihlal etmekle suçlanan Bulgaristan ve Malta gibi ülkelerin durumu da belirsizliğini koruyor. ... Ancak, Macaristan'ın oy hakkının elinden alınarak cezalandırılmasına ilişkin kaygılar yalnızca kendi günahlarından dolayı cezalandırılma korkusuna değil, aynı zamanda siyasi hesaplara dayanıyor. Yaptırımlar ters tepebilir ve bunu Brüksel'in demokrat Macaristan hükümetine bir saldırısı olarak niteleyecek sistem karşıtı partilere desteği artırabilir. Haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde kimse bunu istemez.”