Finlandiya: Gazetecilik vatana ihanet midir?

Ocak 2023’te, Finlandiya’nın en çok satan günlük gazetesi Helsingin Sanomat’tan Tuomo Pietiläinen ve Laura Halminen adlı gazeteciler, devlet sırlarını ifşa etmekten suçlu bulundu. İkili, 2017 sonunda askeri bilgiler içeren kapsamlı bir makale yayınlamıştı. Yargıçlar, kısmen eski ve gizli belgelerden alıntı yaptıklarının kanıtlandığı kanaatine vardı. Bunların artık -mahkemenin görüşüne göre de- ülke güvenliğiyle ilgisi kalmamasına rağmen, mahkûmiyet kararı çıktı. Helsingin Sanomat, makalede kullanılan tüm bilgilerin halka açık olduğunda ısrar etti. Gazeteciler, o sıralar istihbarat servislerine geniş yetkiler verilmesine ilişkin bir tartışma yürütüldüğünden, söz konusu yayının kamu çıkarı içerdiğini belirtti. Karar sonrası temyiz başvurusunda bulunuldu.

Helsingin-Sanomat Genel Yayın Yönetmeni Kaius Niemi, gazetenin iki editörünün devlet sırlarını ifşa ettikleri iddiasıyla yargılandıkları davanın duruşmasını beklerken. (© picture alliance / ASSOCIATED PRESS / Markku Ulander)
Helsingin-Sanomat Genel Yayın Yönetmeni Kaius Niemi, gazetenin iki editörünün devlet sırlarını ifşa ettikleri iddiasıyla yargılandıkları davanın duruşmasını beklerken. (© picture alliance / ASSOCIATED PRESS / Markku Ulander)
Dava ülke genelinde büyük sansasyon yaratırken, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü tarafından da defalarca eleştirildi. Gözlemciler, gazetecilerin başka devlet sırlarını ifşa etmeyi planladıkları suçlamasını, yani yayınlanmamış makalelerin de iddianameye dahil edilmesini bilhassa tuhaf buldu. Gazeteciler bu suçlamadan beraat ettiler. Pietiläinen para cezası alırken, mahkemenin makalenin yazılmasındaki rolünü zayıf bulduğu Halminen herhangi bir cezaya çarptırılmadı. Üçüncü bir gazeteci daha beraat aldı. Savcı, gazeteciler için infazı ertelenmek üzere 18 ay hapis cezası istemişti.

Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, kararı tehlikeli bir emsal olarak nitelendirdi: “Basın özgürlüğü endeksinde zirvede yer alan bir ülkede gazeteciler ulusal güvenlik meseleleri hakkında haber yaptıkları için yargılanırsa, bu sıralamanın altlarında bulunan ülkelere nasıl bir mesaj gönderilmiş olur?”

Rüzgâr Yle radyo-televizyon kurumuna karşı esiyor

Finlandiyalı radyo-televizyon kurumu Yle de sıkıntılı günlerden geçiyor. Nisan 2023 başlarındaki genel seçimlere yönelik kampanyalar esnasında kimi partiler Yle’nin bütçesinde kesintiye gidilmesi çağrısında bulunmuş, sıkı bir tasarruf programı uygulanmasını gerektiren yüksek devlet borcuna dikkat çekmişlerdi. Yle bu amaca yönelik alınan vergilerle finanse edilirken, tasarrufların nasıl yapılacağı belirsizliğini koruyor. Koalisyon görüşmeleri henüz sonuçlanmadı.

Ülkedeki medya sektörünün çatı kuruluşu daha 2021 başında, Yle’nin web sitesinde metin bazlı makalelerin kamusal fonlarla finanse edilen bu kuruma yazılı basına karşı rekabet avantajı yaratacak şekilde ücretsiz kullanıma sunulmasını eleştirmişti. Mart ayı itibarıyla Yle, metin bazlı haberlerine gerçek video görüntüleri de eklemek zorunda kaldı.

Finlandiya’nın önde gelen günlük gazetesi Helsingin Sanomat’ın yayıncısı ve bir televizyon kanalı ile bir de ders kitabı yayınevinin sahibi olan Sanoma grubu da Avrupa Komisyonu’na şikâyette bulundu. Sanoma’nın tepkisi, Yle’nin gerçekleştirdiği kapsamlı video yayın akışlarına ve kendi web sitesinde sunduğu ücretsiz dijital öğrenme materyallerine yönelikti. Sanoma, bunların kamu fonlarıyla finanse edilen yayıncının görev alanına girmediğini iddia ediyor. Dava sürecinin uzun yıllar alması bekleniyor.


Basın özgürlüğü sıralaması (Sınır Tanımayan Gazeteciler):
5 (2024)

Son güncelleme: Ağustos 2024
Medya arama

euro|topics'te Finlandiya medyası

Medya arama