İrlanda: Medyada yüksek yoğunlaşma

İrlanda Cumhuriyeti’nde, özellikle de yazılı basında medyaya yüksek düzeyde medya yoğunlaşması damgasını vurmuş durumda. Günlük gazete ve pazar gazetesi pazarının neredeyse yarısı, 2019 yılında selef şirket Independent News and Media Group'u (INM) devralan Belçikalı medya şirketi Mediahuis'in bir iştiraki olan Mediahuis Ireland'ın elinde bulunmakta.

İrlanda’nın en eski gazetesi (© picture-alliance/dpa)

Mediahuis’in rakiplerinde de yoğunlaşma bir hayli güçlü: İrlanda’nın en eski günlük gazetesi olan ve 1859 yılında kurulan The Irish Times 2018’de ülkenin en büyük dördüncü günlük gazetesi Irish Examiner’ı devraldı.
Öte yandan, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü çoğulculuk ve rekabetin artırılması yönünde kimi olumlu gelişmelere de işaret ediyor. INM Group’u uzun süreler domine eden işinsanı Denis O’Brien, sahip olduğu INM hisselerinin yaklaşık yüzde 30’unu 2019’da Mediahuis’e devretmişti. Kendisi 2021 yılında, birden fazla radyo istasyonunu bünyesinde bulunduran Communicorp medya holdingini de Alman Bauer Group’a satmıştı.

İrlanda’da yazılı basın piyasası, okuyucu ve reklamveren sayısındaki düşüşten mustarip. Mediahuis, Aralık 2022’de The Irish Independent, Belfast Telegraph, The Herald ve başka çok sayıda yerel gazetenin basıldığı Newry matbaasını kapattı. Mediahuis, kapatmanın gerekçesi olarak dijital faaliyetlere odaklanılacağını belirtti.

Ülkede dijital pazar büyürken, dijital aboneliklere ödeme yapmaya hazır olanların sayısı da artıyor: 2022’de İrlandalıların yüzde 16’sı çevrimiçi haberler için para ödedi.

İrlandalılara aynı zamanda radyo tutkunları da denebilir: Halkın yaklaşık yüzde 80’i, her gün İngilizce ya da Galce yayın yapan bir radyo istasyonunu dinliyor.

İrlanda’nın yarı devlet yayın kuruluşu RTE (Radió Teilifís Éireann), çeşitli radyo ve televizyon programları hazırlamanın yanı sıra internet üzerinde de varlığını sürdürüyor. RTE hem bandrol harcı hem de reklam gelirleriyle finanse ediliyor. Kanal, BBC’nin Büyük Britanya’da yaşadığı gibi finansal zorluklar yaşıyor.

Galce yapılan yayınlar İrlanda’da istisna konumunda ve yerel halkın ancak yüzde 40’ının konuşabildiği bu yerel dili teşvik etmek amacıyla devlet tarafından sübvanse ediliyor. Devlet Televizyonu Kurumu TG4 ve kamuya ait altı radyo istasyonu sadece Galce yayın yapmakta. Ancak Galce yayınlanan son günlük gazete olan Lá Nua da Aralık 2008’de yayın hayatına son verdi.

Liberal medya modelinin Anglosakson örneğini izleyen İrlanda’da siyasi partilerinin basın üzerinde etkisi yok denecek kadar az. Geleneksel olarak ticari kaygılar daha ön planda.

Gerek İrlanda Cumhuriyeti’nde gerekse Kuzey İrlanda’da, içeriklerini belli oranda İrlandalı okurlara uygun hale getiren Britanya medya organları oldukça yaygın.

Birlikçi Protestanlar ile ayrılıkçı Katolikler arasında 30 yıldır süren Kuzey İrlanda sorunu, zaman zaman basın özgürlüğünde özellikle İrlanda Cumhuriyeti’nin etkilendiği kısıtlamalara neden oldu. Çatışmanın 1998’de Mübarek Cuma Anlaşması’yla sona ermesinin ardından bugün basın özgürlüğü de yeniden sağlanmış durumda.

Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 2. sıra (2023)

Son güncelleme: Nisan 2023

Medya arama

euro|topics'te İrlanda medyası

euro|topics'te İrlanda medyası

Blog David McWilliams (Blog)

The Herald (Günlük Gazete)

Irish Examiner (Günlük Gazete)

Irish Independent (Günlük Gazete)

RTE News (Haber portalı)

Business Post (Haftalık gazete)

The Irish Times (Günlük Gazete)

thejournal.ie (Haber portalı)

The Sunday Times Ireland (Haftalık gazete)

Fora.ie (Haber portalı)