Ukrayna: Devlet Başkanı ve Genelkurmay Başkanı arasında iktidar kavgası mı kopuyor?
Basında çıkan haberlere göre Volodimir Zelenskiy, Valeriy Zalujnıy’ı genelkurmay başkanlığından almaya çalışmış. Bazı gazeteler, Ukrayna Devlet Başkanı’nın generale savunma bakanlığı teklif ettiğini, ancak Zalujnıy’ın reddettiğini yazdı. Savunma Bakanlığı ve Devlet Başkanlığı Ofisi iddiaları yalanladı. Zalujnıy kasım ayında, cephedeki durumun çıkmaza girebileceği konusunda uyarıda bulunmuştu. Basın gelişmenin arka planına ışık tutuyor.
Gayriciddi hareket ediliyor
Radio Kommersant FM, Devlet Başkanı Zelenskiy’nin elinin bariz zayıfladığı yorumunda bulunuyor:
“Ukrayna’da gerçek bir siyasi kriz yaşanıyor - sebebi de komutanın görevden alınma kararını uygulamak yerine yarı yolda çıkıp medya üzerinden tutum açıklanmaya çalışılması: ‘Görevini bırakmasını istedik, ama o reddetti ve yerine geçecek kimse de yoktu.’ Ciddi siyasetçiler böyle hareket etmez. Hele ki ülkenin kaderinin belirlenmesi gereken şu günlerde. Batılı siyasetçiler, kendi çıkarlarına aykırı olsa da Kiev’e yönelik büyük yardım paketlerini kabul ettirmeye çalışırken, karşılığında bunu alıyorlar.”
Yerine geçecek ismin işi zor
Gazeteci Vitaly Portnikov, Obosrewatel’de Zalujnıy’ın halefinin işinin kolay olmayacağını yazıyor:
“Şunu bilmek gerekir ki, Valeriy Zalujnıy’a yönelik güven öyle bir anda yok olmayacaktır. ... Yerine geçecek herhangi bir isim sürekli Zalujnıy ile mukayese edilecektir. Bu zorlu savaşın ileriki safhalarında başarılı olsa da pek çokları şunu diyecektir: ‘Silahlı kuvvetlerin başında Zalujnıy olsaydı, çok daha fazla ve büyük başarılar kazanılırdı.’ Öte yandan Ukrayna ordusu yenilir ya da siyasi liderlik Rusya’ya tavizler verirse, o zaman da şöyle söyleyeceklerdir: ‘Silahlı kuvvetlerin başında Zalujnıy olsaydı, böyle yenilgiler yaşanmaz ve tavizler verilmezdi.’”
Utanç verici
Telegram'a göre Genelkurmay Başkanı'nı savaşın ortasında kendi siyasi hırsları yüzünden görevden almaya çalışmak en hafif tabirle gereksiz:
“Zelenskiy daha önce de birkaç üst düzey yetkiliyi değiştirmiş ve bir sorun çıkmamıştı. Aksine, savaşın ortasında popüler Savunma Bakanı'nı görevden alarak iyi de yapmıştı, zira böylece en azından yolsuzluğa kısmen de olsa son vermişti. ... Ancak Zalujnıy'nın görevden alınmasının arkasında yüce çıkarlar değil, Devlet Başkanı'nın kendi siyasi hesapları yatıyor. Ulusal savunmanın tüm güçlerinin birliğinin bu şekilde zayıflatılması gereksiz, kabul edilemez ve utanç verici.”
Görevine son vermek yanlış olur
Die Welt'e göre bu tür tartışmaların zamanı değil:
“Zalujnıy, ülkelerini savunmak için canlarını vermeye hazır Ukraynalı askerler tarafından büyük saygı görüyor. Ukrayna ordusu, Zalujnıy liderliğinde karşı taarruzda başarılı olamamışsa da kendisi parlak bir stratejist olarak görülüyor. Harkov'in [çevresi] ve Herson'un başarılı bir şekilde geri alınmasına ve Kiev'in savunulmasına liderlik etti. Rusya'nın savaş meydanında üstünlüğü ele geçirdiği bir zamanda görevine son vermek yanlış olur.”
Müttefikler Zalujnıy'ı kurtardı
Večernji list, Batı'dan gelen ciddi baskının işe yaradığı görüşünde:
“Ukrayna Devlet Başkanı, halk ve ordu nezdindeki itibarına ve askeri başarılarına bakmaksızın Zalujnıy'dan Batı'da önemli mevkilerde pek çok dost edindiği için rahatsızlık duyuyor. ... Bu durum da şimdi Zalujnıy'a yaramış gibi duruyor. ... The Times, Zelenskiy ile görüşmesinin ardından Zalujnıy'ın ofisine gittiğini ve personeline eşyalarını topladığını söylediğini yazdı. Ancak yine aynı kaynağa göre, bilhassa Büyük Britanya ve ABD'nin endişelerini dile getirmesi sonrasında kararını değiştirmesi yönünde Zelenskiy'e baskı yapılmış. Görünüşe bakılırsa, Batılı müttefikler Zelenskiy'nin gücü tek başına elinde tutmasını istemediklerinden Zalujnıy'ı destekliyorlar.”
Yalnızca bir an meselesi
Siyaset bilimci Volodimir Fessenko, NV’de Zalujnıy’ın azlinin öngörülebilir bir gelişme olduğunu düşünüyor:
“Görevden alınmasına yönelik başarısız bir prova 29 Ocak’ta yaşanmış olabilir. Kimi kaynaklara göre kendisine ‘başka bir görev’ teklif edilmiş, ancak o bu teklifi reddetmiş. Muhtemelen bu [görevden almaya yönelik] son teşebbüs değildi. Belki de asıl ‘halefi’ bulunduğunda ipi çekilecek. ... Zalujnıy’ın görevden alınması artık yalnızca zamana ve koşullara bağlı. Bu koşullar arasında da cephenin vaziyeti, Zalujnıy’ın sosyal medyada söyledikleri ve daha da önemlisi, çevresinin siyasi faaliyetleri ve ‘gevezeliği’ var.”
Anlaşmazlığın odağında acemi erler var
Censor.net için yazan siyaset bilimci Olexander Kochetkov, seferberliğin artık tartışmalı bir meseleye dönüştüğünü belirtiyor:
“Zalujnıy ve Zelenskiy arasında savaşın nasıl yürütüleceği konusunda ciddi bir anlaşmazlık var. ... Genelkurmay Başkanı, en kısa sürede savaşmaya hazır 300 bin ila 500 bin askere ihtiyaç duyuyor. ... Zalujnıy acemi askerleri ordunun eğitmesi gerektiğine iknaysa da onları orduya kazandırmanın siyasi liderliğin görevi olduğuna inanıyor. ... Devlet Başkanı, seferberlik uğruna kamuoyundaki imajını feda etmeye razı; ama o da Genelkurmay Başkanı’ndan bu zor seferberlik kararının çatışmaların gidişatını pozitif yönde değiştireceğine dair garanti istiyor. ... Zalujnıy ise böylesi garantiler verebilecek bir durumda değil.”
Halkın sevdiği bir rakip
Rzeczpospolita, Zalujnıy’ın Zelenskiy açısından tehlike teşkil edebileceği yorumunda bulunuyor:
“Artık kimse, Devlet Başkanı ve yönetiminin generalden kurtulmaya çalıştığından şüphe etmiyor. Kamuoyunu öfkelendirmeden -halk Zalujnıy’ı çok seviyor- onu istifaya zorlamak istediler. Görünen o ki, Zalujnıy bunu kabul etmedi. ... Zalujnıy şimdiye değin iktidar cephesini tehlikeye sokabilecek siyasi bir teşebbüste bulunmadı. Ancak ‘Bankova’ (devlet başkanlığı ofisinin bulunduğu caddenin adı) böyle bir teşebbüse kalkışsaydı, büyük bir sorunla karşılaşırdı. General salt halk tarafından sevilmekle kalmıyor, Devlet Başkanı Zelenskiy’nin popülaritesini giderek yitirdiği ordunun da desteğini alıyor.”