Hollanda: Wilders hükümeti dağıttı
Lahey’deki dört partili koalisyon tarihe karıştı. Geçtiğimiz hafta iltica yasasında ciddi bir katılaşma öngören planlarını sunan aşırı sağcı Geert Wilders’in partisi PVV, hükümetin devamını bunların kabulüne bağlamıştı. Ancak diğer üç koalisyon ortağı bu ültimatomu reddetti. Salı günü yapılan kriz toplantısının ardından PVV bakanlarını hükümetten çekti, akabinde ise Başbakan Schoof istifa etti. Gelişmeyi değerlendiren Avrupa basını, geleceğe yönelik de öngörülerde bulunuyor.
Seçmen mağdur edildi
NRC, koalisyonun çökmesinin geç bile kaldığı görüşünde:
“PVV, Avrupa’daki diğer aşırı sağcı partiler gibi bir dönüşüm geçirmişe benzemiyor. Genetiğine işlemiş popülizmi, iktidar olmasının önünde engel teşkil ediyor. Bu da büyük bir demokratik sorun anlamına geliyor. Seslerinin Lahey’de duyulmasını isteyen öfkeli seçmenler, sıkıntılarının ciddiye alınmasını hak ediyor. Oysa bu yıl, en başta da [gübre kaynaklı] azot, göç ve konut yapımı gibi sağ seçmenin önemsediği meseleler bağlamında tam anlamıyla bir duraklama yılıydı. İster solcu ister sağcı olsun, seçmenin tamamı çok mağdur edildi.”
Aşırılıkçılarla hiçbir şey yapılmaz
Irish Times, Hollanda siyasetini uzun süreler domine eden VVD’nin hesabının tutmadığını yazıyor:
“Parti, ilkelere değil de pragmatizme yaslanmış ve aşırılıkçılığın etkisini kapsayıcılıkla bastırabilmeyi ummuştu. Ancak tam aksine, VVD’nin kendisi bizzat bu yüzden istikrarını yitirdi. Buna bir de kabinedeki bariz görüş ayrılıklarının kamuoyunun hükümete yönelik güvenini daha da sarsması eklendi. Bundan çıkarılacak ders hayal kırıcı nitelikte. Hollanda, Avrupa’nın pek çok yerinde olduğu gibi parçalanmış bir siyasi manzara ile karşı karşıya. Seçmenin parçalara bölünmesi ve aşırılıkçı ideolojilere sahip partilerin yükselişi, koalisyonları kırılganlaştırıyor ve derin ideolojik uçurumlar yüzünden müşterek zeminler bulunmasını zora sokuyor.”
Avrupa'nın muhafazakârlarına ders olsun
Handelsblatt, Avrupa’daki diğer merkez sağ partilere yaşananları pür dikkat izlemelerini tavsiye ediyor:
“Batı Avrupa’nın başka yerlerinde de muhafazakârlar, sağ popülistler ve aşırılıkçılarla işbirliği fikrine giderek daha çok yanaşıyor. ... Ancak Hollanda örneği gösteriyor ki, iş ulusal düzeye gelip de büyük meseleler söz konusu olunca her şey zora giriyor. Bölgesel düzeyde kimi zaman görülen uzlaşı isteği burada sona eriyor. Lahey’deki koalisyonun çöküşü, Doğu Almanya’da CDU’nun eyalet birliklerine ders olsun. AfD’nin de dahil edilebileceği koalisyonlar kurma fikirleri, bizi bugün Hollanda siyasetinin geldiği yere çıkarır: Dizginler sağ popülistlere kaptırılır.”
Öngörülemez ve uzlaşmaz
Tages-Anzeiger, merkezin artık bir arada durması şart, diyor:
“Wilders klasik bir siyasetçi değil, parlamenter demokrasinin sınırlarını bilen ve kamu yararına gerektiğinde geri adım atabilecek güvenilir bir ortak profili çizmiyor. O da tıpkı Donald Trump gibi içgüdüleriyle hareket eden, öngörülemez, dengesiz ve düşüncesiz bir popülist. Uzlaşıdan çok kaosu tercih eden biri. Sıkıldığında -ya da işine öyle geldiğinde- her şeyi bir anda altüst edebiliyor. ... Dolayısıyla Hıristiyan Demokratlar, Sosyal Demokratlar, Yeşiller ve Liberaller bir araya gelerek güçlü bir merkez bloku oluşturmalı ve halkın gerçek sorunlarına birlikte somut çözümler üretmeli.”
Seçim kampanyasında netlik şart!
De Volkskrant geleceğe dair şu değerlendirmede bulunuyor:
“Ekseriyeti halen sağda duran seçmen daha iyisini hak ediyor. … Wilders, seçim kampanyasını aksi Lahey elitinin kurbanı rolüyle yürütmek istiyor. Başta VVD gelmek üzere sağ kanattaki diğer partiler, tıpkı geçen sefer olduğu gibi buna karşı net bir duruş sergileyemezlerse, Wilders’in stratejisi işe yarayabilir. Bu istenmiyorsa, sağ partilerin bundan böyle yalnızca ülkeyi yönetmeye gerçekten mahir, demokratik yollarla örgütlenmiş ve Hollanda hukuk devleti ile uluslararası hukuk düzenine saygı gösteren partilerle koalisyon kuracaklarını açıkça ilan etmeleri şart.”