ABD: Sağ muhafazakâr aktivist Kirk cinayeti
ABD’li sağ muhafazakâr podcast yayıncısı ve aktivist Charlie Kirk, Utah eyaletindeki bir üniversitede konuşma gerçekleştirirken uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü. Trump’a yakın bir isim olan Kirk, okullarda ve üniversitelerde faaliyet gösteren Turning Point USA (ABD için Dönüm Noktası) adlı örgütün kurucusuydu. 22 yaşındaki bir genç, şüpheli olarak gözaltına alındı. Peki ABD’de giderek kızışan atmosfer ne kadar tehlikeli bir hal aldı?
Aynaya uzun uzun baksınlar
Irish Independent, Kirk'ün siyasi rakiplerinin kayıtsızlığını korkunç buluyor:
“Fırsatı elinde bulundurmasına rağmen radikal sol, geçen hafta siyasi ayrılıkların üstesinden gelerek insanlığın ortak bağlarına vurgu yapma şansını değerlendiremedi. Bunun nedeni, basitçe gerekli entelektüel olgunluktan yoksun oluşuydu. Genç bir babanın kanının muhafazakâr dünya görüşünü açıkça ifade ettiği için dökülmesi -üstelik bu suikast fikirlerin özgürce tartışılmasının esas olduğu bir üniversite kampüsünde gerçekleşmesi- karşısında gerektiği gibi sarsılmayan herkes, şimdi aynaya uzun uzun bakmalı.”
Aydınlanma savunucuları argümanlar sunmalı
Kirk’ün fikirleri reddedilse de ondan bir şeyler öğrenilebilir, diye yazıyor Die Presse:
“Dünyanın farklı yerlerinden gençlerin bir kesimi onu tam da farklı düşünenlerle tartışmaya girmekten çekinmediği için seviyordu. … Tartışmalara katılmak için sürekli üniversitelere, yani ideolojik düşman sahalarına gidiyor, orada dilindeki tüm sertliğiyle sağcı görüşlerini savunuyordu. … Bu görüşlerin çoğu bilime ve aydınlanma düşüncesine aykırıydı. Ama aydınlanmayı savunmak isteyenin argümanlar üretmesi, bilimsel gerekçeler sunması ve nihayetinde insan haklarının manasını açıklaması gerekir. … Charlie Kirk’ten öğrenilebilecek bir şey varsa, o da tartışmaya hiç yorulmadan hazır olmasıdır. Sırf şeytanlaştırarak ve kestirip atarak kimseyi ikna edemezsiniz.”
Bunun artık siyasetle hiçbir ilgisi yok
De Volkskrant köşe yazarı Sander Schimmelpenninck, empati ve ayırt etme becerisinin giderek kaybolduğunu düşünüyor:
“Sosyal medya çağında dünyada olup bitene dair haberlerin ele alınış biçimi, hem gülünç hem de tiksindirici. Algoritmaların yönlendirmesiyle insanlık ve nüanslar kayboluyor, kullanıcıların duyguları ile gerçekler arasındaki bağ neredeyse tamamen kopuyor. Viral öfke, her şeyi kendiyle ilişkilendirme eğilimi ve sonsuz suçlamalar: Tüm bunlar, insanlık boşluğunu çevrimiçi aidiyet hissiyle doldurmak için. Bunun siyasetle artık hiçbir ilgisi kalmadı.”
Kitleleri harekete geçirebiliyordu
Neue Zürcher Zeitung, ABD’deki sağ muhafazakâr çevrelerde Kirk isminin taşıdığı önemi açıklıyor:
“Donald Trump, 2024’te şaşırtıcı ölçüde çok sayıda genç seçmene ulaşabilmesini -Başkan’ın da bizzat söylediği gibi- tek bir kişiye borçluydu: Charlie Kirk. Karizmatik ve iyi bir hatip olan Kirk, gençlere muhafazakârlığı cazip gösteren bir hareket kurmuştu - bombastik partiler, popüler müzik listeleri ve elbette solculara, yabancılara ve trans bireylere karşı geleneksel aile, İncil, bireysel sorumluluk ve “Make America Great Again” yurtseverliği lehine ateşli nutuklarla. Hareketi 850 üniversitede örgütlüydü. Milyonlarca insan onu takip ediyor, kendisine hayranlık duyuyordu.”
Trump yangına körükle gidiyor
NRC’de Trump’ın tepkisini eleştiren ABD uzmanı gazeteci Frans Verhagen, bir tırmanış yaşanacağını öngörüyor:
“Radikal solu suçlayan Trump, nefreti daha da körükledi. … Böyle bir anın [ordu ile göstericiler arasında yaşanacak kanlı çatışmalar] kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum ve Başkan da bu durumu tüm ülkede sıkıyönetim ilan etmek ve hukuk devletini askıya almak için kullanacak. Oysa siyasi liderler, yangını söndürüp ülkeyi bir arada tutmalıdırlar. 2025 Amerikası’nda bunu yapabilecek tek isim olan Başkan Trump bu sorumluluğunu yerine getirmiyor.”
İfade özgürlüğünün feci bir yorumu
Le Soir, ABD'nin ifade özgürlüğünün sınırlarını yeniden gözden geçirmesi gerektiğini savunuyor:
“ABD Anayasası'nın 1. Değişikliği'nde yer alan ve ırkçılık ile nefret ve antisemitizm kışkırtmalarına sınır koymayan sınırsız ifade özgürlüğünü sorgulamaktan kaçınamayız; zira bizim ülkelerimizde böyle 'sınırlar' mevcut. Bu tür bir ifade özgürlüğü aşırılıkları, linçleri ve damgalamaları mümkün kılıyor.”
Ülke siyasi bir felçle karşı karşıya
Politiken, Charlie Kirk'ün öldürülmesinin dış politikada da sonuçlar doğurabileceğinden endişe duyuyor:
“Trump ve MAGA hareketinin gözden kaçırdığı nokta, şiddetin çoğunlukla sağcı gruplar ve bireyler tarafından uygulanıyor olması. Nitekim, haziran ayında Demokrat siyasetçi Melissa Hortman ve eşi bir saldırgan tarafından öldürülmüştü. ... Bu durum, Kirk cinayetinin önemsizleştirilmesi şeklinde anlaşılmamalı. Bu daha çok, Wall Street Journal’ın ifadesiyle, bölünmüş ve daha da derin bölünme riski taşıyan Amerika’nın bir yansıması olarak görülmeli. Hatta bu durum, ABD’nin kaos içindeki dünyayla başa çıkma kapasitesini zayıflatan bir siyasi felce dahi yol açabilir.”