Nobel Edebiyat Ödülü László Krasznahorkai'ye gitti
Perşembe günü Nobel Edebiyat Ödülü’nün Macar yazar László Krasznahorkai’ye verildiği açıklandı. “Şeytan Tangosu” ve “Direnişin Melankolisi” gibi romanlarıyla dünya genelinde ün kazanan 71 yaşındaki yazar, 2015 yılında da Uluslararası Booker Ödülü almıştı. Krasznahorkai, Macaristan’da Viktor Orbán hükümetine yönelik son derece eleştirel tutumu nedeniyle tartışmalı bir isim olarak görülüyor.
Başka bir dünyaya dair görkemli vizyonlar
Die Presse, edebiyat bilimci Klaus Kastberger'in övgü dolu sözlerini alıntılıyor:
“László Krasznahorkai, edebi yoğunluğun büyük ustalarından biridir. … Romanlarında, ustalıkla ve karmaşık biçimde birbirine bağladığı uzun cümlelerle çökmüş gerçeklikleri, sönmüş umutları ve toplumsal bağlamlardaki şiddeti anlatır. Eserlerinin bir kısmı günümüzde Macaristan'ın okul müfredatında yasaklı olsa da, Krasznahorkai hâlâ dünya çapında tanınan bir Avrupalı yazardır: Kitaplarında başka dünyaların görkemli vizyonları belirir, kurtuluş vaatleri doğar ve kendi içinde yıkılır. Onun melankolisinin içinde daima bir mizah barınır - sanki daha özgür ve daha iyi bir yaşamın asıl öznesi tam da bu mizahmış gibi.”
O işin özüne iniyor
Magyar Hang, László Krasznahorkai’nin politik olduğunu, ancak onun bu tutumunu sözün gündelik manasından ayrı tutmak gerektiğini belirtiyor:
“O meselenin özüne dair konuştuğundan, gündelik ve indirgemeci ‘ulusal karakter’ tanımlarının çok ötesinde bir yerde duruyor. Gürültücü, kendini beğenmiş yurtseverlerle ya da sanatının özündeki eleştirileri başkasının zararından duyduğu sevinçle bugünkü siyasi iktidara [Viktor Orbán hükümetine] yöneltenlerle aynı düzlemde hareket etmiyor. Onun bariz politik romanlarının aynasında büyük netlikte görülen bir şey var: Gündelik yaşamda adına ‘siyaset’ dediğimiz şey, aslında Krasznahorkai’nin metinlerinde yeniden kurguladığı çarpık parodinin çarpık parodisinden ibarettir.”
Sanatsal başarı belirleyici
Yazar Ákos Győrffy, hükümet yanlısı haftalık Mandiner gazetesinde, László Krasznahorkai'nin siyasi görüşlerine katılmak zorunda olmadan da başarılarını takdir etmenin mümkün olduğunu yazıyor:
“Görüyorum ki, tıpkı 2002’de Imre Kertész’in ödül aldığı dönemdeki gibi, bir kez daha duygular kabarmış durumda. ... Bir yandan reddeden sesler yükselirken ('gerçek bir Macar yazar değil', 'liberal ukala', 'vatan haini'), öte yandan bu ödülün [Viktor Orbán hükümetine eleştirel yaklaşan] 'diğer' Macaristan’a verildiği yönünde yorumlar yapılıyor. Oysa burada mevzubahis, olağanüstü derecede önemli bir bireysel sanatsal başarı - ve esas olan da bu. Bu başarıya ulaşan isim hoşumuza gitmeyen biçimde konuşuyor veya düşünüyor olsa bile.”