Sahte Babçenko cinayeti neyi değiştiriyor?

Sahnelenmiş Rus gazeteci Arkadiy Babçenko cinayetinin ardından, kendisinin yanı sıra, Ukrayna Güvenlik Servisi ve siyasi iktidar da eleştiri bombardımanı altında. Kiev yönetimine göre gerçek bir cinayeti önlemek için bu tezgah zorunluydu. Avrupalı gazeteciler olayla ilgili karşıt görüşler dile getirirken 1982'de Fransa'da yaşanan benzer bir vakayı hatırlatıyor.

Tüm alıntıları göster/kapat
Lietuvos žinios (LT) /

Fransa'da yaşananın kopyası

Siyasetbilimci Viktor Denisenko, Lietuvos žinios'daki yazısında benzer türden sahnelenmiş cinayet vakalarına daha önce de rastlandığından, gösterilen tepkiyi haklı bulmuyor:

“1982'de Fransa'daki istihbarat servisi, diktatör Nikolay Çavuşesku'nun ölüm emrini verdiğini öğrendikleri Rumen muhalif Virgil Tănase'nin ortadan kayboluşunu tezgahlamıştı. Fransızlar Tănase'yi üç ay boyunca saklamıştı ve herkes, Tănase'nin en yakın silah arkadaşları bile onun öldüğüne inanmıştı. O günlerde kimse Fransa'nın kararını kınamamıştı. ... Bu hikayenin en önemli yanı, gazetecinin hayatının kurtarılmış olması. Ancak bu özel operasyonu eleştirenlerin kolayca unuttuğu bir nokta bu.”

Le Soir (BE) /

Asıl kaybeden gerçek oldu

Babçenko vakasındakine benzer senaryoların ateşle oynamaktan farkı yok, diyor Le Soir:

“Bu komedi neden tarihte bir iz bırakacak? Çünkü bu yolla komplo kuramcılarının ve özellikle Putin'in eline propaganda malzemesi vermiş oldu. Daha şimdiden Britanya'da zehirlenen Rusyalı çifte ajanın soruşturmalarda bir adım ilerleme kaydedilmeden hastaneden çıktığı söylentileri dolaşıma girmiş durumda. Bir başka komplo kuramı da Suriye'deki kimyasal saldırıları inceleyecek BM Komisyonu'nun hala bir rapor yayınlamadığı. Bunun adı ateşle oynamaktır. Riski de insanların artık hiçbir şeye inanmayacak olmalarıdır. Ya da daha da kötüsü bir süre sonra duydukları her saçmalığa inananacak olmaları.”

Eesti Päevaleht (EE) /

Gazetecilik için itibar kaybı

Kremlin'i eleştirmekten geri durmayan Rus gazeteci Andrey Soldatov, Eesti Päevaleht'e verdiği röportajda Babçenko vakasını ele alıyor:

“İşin içinde Ukrayna'nın en üst idarecilerinin bile parmağı vardı. Rusya'yı cinayet işlemekle itham eden Başbakan Vladimir Groysman da işin içindeydi. Güvenlik Servisi'nden gelen haberlere güvenmememiz gerektiğini biliyordum. Ama yaşanan bu son krizden önce başbakanın açıklamalarını da aynı kuşkuculukla dinlememiz gerektiğini kimse tahmin etmiyordu. Küreselleşmiş bir dünyada yaşadığımızdan, bu olay Ukrayna'dan uzaktaki gazetecileri de aynı derecede etkiliyor. Bir sonraki krizde haklı olarak şu soru sorulacak: Bir özel harekatın parçası olmadığını nasıl kanıtlayacaksın?”

NV (UA) /

Ukrayna'nın imajı yerle bir

Nowoje Wremja sahne cinayet konusunda pek çok uzmanın yanı sıra The Odessa Review'nun genel yayın yönetmeni Wladislaw Dawidson'un görüşlerine de yer vermiş:

“Evvelki gün Babçenko cinayetiyle ilgili bir yazı yazdım. Dün basın toplantısının ardından okurlarımdan özür dilemek zorunda kaldım. Gerçekten hayal kırıklığı yaşıyorum ve öfkeliyim: SBU ve devletin sahte bir ölümle ilgili çevirdikleri dolaplar hakkındaki şok edici haberler beni çok sarstı. .... Ukraynan'nın bu krizdeki esas avantajı doğruluğu ve dürüstlüğü oldu. Ancak bu olayın sonucu olarak ilerde herkes Ukrayna devletine güvenmek konusunda tereddüt edecektir.”

Delfi (LT) /

Gazeteci sorumluluğuna aykırı

Delfi, Babçenko'ya ağır eleştiriler yöneltiyor:

“Bir gazeteci asla hükümetin hizmetine girmez. Gazetecinin görevi halka ve gerçeklere hizmet etmektir, kesinlikle böyle özel operasyonlara değil. Babçenko'nun olduğunu iddia ettiği bağımsız bir gazeteci asla resmi kurumlarla böyle bir dolap çevirmez. Bu kurumlar kutsal gibi görünse de yapmaz bunu. Çünkü böyle bir davranış gazetecilik misyonunu yıpratır, ki aslında gazetecilerin kendileri iz süren av köpekleri gibidir.”

Wiener Zeitung (AT) /

Gerçeklerin altı oyuldu

Arkadiy Babçenko cinayetini sahnelemesi öncelikle Ukrayna'ya büyük zarar verdi, diyor Wiener Zeitung:

“Ülke çapında yaşanan alışılageldik yolsuzluklar nedeniyle Batılı partnerleri tarafından zaten eleştirilen Ukrayna, bir kez daha kaotik ve öngörülemez niteliğiyle ön plana çıktı. Batı'nın, Kiev ile daha sıkı işbirliğine girme arzusu, güvenin kaybolması nedeniyle zayıflayabilir. Böyle bir gelişme, bilindik sebepler yüzünden Rusya'yla arasındaki köprüleri atan Ukrayna için ölümcül olabilir. Gazetcilerin Babçenko olayından çıkarabilecekleri en önemli ders, kimseye güvenmemeleri gerektiği. Bir insanın ölümü hakkındaki haberler bile "yalan haber" başlığı altına girebiliyorsa, adam vurma gibi tartışmasız bir olguya ilişkin resmi verilere güvenmek mümkün olmadığında, siyasi olarak ilgili tarafların ayaklarının altındaki zemin kayıyor demektir.”

Wedomosti (RU) /

Yalan haber tarihinde yeni bir dönemeç

Ukrayna Güvenlik Servisi'nin bu girişimi sadece medyaya olan güveni sarsmakla kalmadı, diyor Vedomosti:

“Ukrayna Güvenlik Servisi SBU'nun özel operasyonu, istihbarat çalışmasının geleneksel bir yöntemiydi. ... Ancak devlet organları düzeyindeki kapsamlı medya desteği, "fake news" (her ne kadar iyi bir amaç için olsa da) tabir edilen yalan haber uygulamasını bambaşka bir düzeye çıkarıyor: Anlaşılan ilk kez bu denli yüksek rütbeli devlet temsilcileri böyle bir tezgaha karışmış oldu. Babçenko 'cinayeti'nin ardından sadece medyaya değil, en üst makamlardan gelen resmi teyitlere de inanmak zorlaşacaktır. Kim bilir, belki bu da bir özel operasyondur. Uzun vadede bakıldığında bu sadece 'teyit edilmiş' bilgilere olan güveni sarsmakla kalmaz, gerçek ile yalan arasındaki giderek incelen sınırı daha da silikleştirir.”

Zeit Online (DE) /

Şimdi şeffaflık zamanı

Ukrayna Güvenlik Servisi SBU, bu tezgahla Rus istihbarat servisinin suikastını önlediğini açıkladı. Zeit Online'a göre SBU şimdi en kısa sürede bu açıklama için kesin kanıtlar sunmalı:

“Rusya devleti geçmişte, Skripal vakası, Rus muhaliflerin öldürülmesi ve MH-17 yolcu uçağının Doğu Ukrayna üzerinde düşürülmesi örneklerinde de olduğu gibi sürekli suça bulaşmakla suçlandı. Moskova, suçlandığı her olayda kanıtların tahrif edildiğini öne sürdü. Babçenko'nun ölüm haberiyle kurulan tezgah, Rusya'ya, tüm ithamları 'yalan haber' argümanı altında reddetme şansı verdi. Sırf bu nedenle bile Babchenko ve Ukrayna istihbarat örgütünün mümkün olduğunca şeffaf davranması en doğru yol olacaktır.”

Lidové noviny (CZ) /

Suç Babçenko'ya atılamaz

Uzun yıllar Rusya'da gazetecilik yapan Petra Procházková, Lidové noviny'deki yazısında, Babchenko'nun Ukrayna Güvenlik Servisi ile ilişkisini mahkum etmek istemiyor:

“Babçenko insan olarak güvenilir biri, yazılarıyla ve hayatıyla sadece cesur bir insan olduğunu değil, mükemmel bir gazeteci olduğunu da kanıtlamış biri. Son iki ay başına gelenleri ve sebeplerini mutlaka biliyordu diyemeyiz. Hayatının söz konusu olduğu bir durumda istihbarat örgütleriyle işbirliğiyle suçlanması gerçekten anlamsız. Kesin olan tek şey, yem olarak kullanılmış olması. Ama böyle yaşamak da çok tehlikelidir.”