Romanya cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tur: Tehlikede olan ne?
Romanya cumhurbaşkanlığı seçiminin pazar günü yapılacak ikinci turunda, Bükreş'in bağımsız belediye başkanı Nicușor Dan ile aşırı sağcı AUR'dan George Simion yarışıyor. Simion yüzde 40'lık oy oranıyla seçimin ilk turunu açık ara kazanmış, onu yüzde 21 ile Dan izlemişti. Yorumlara gerginlik hâkim.
Kader seçimi
Hospodářské noviny, ülkenin siyasi sistemini derin bir kriz içinde görüyor:
“Avrupa yanlısı pek çok Rumen için pazar günü gerçekleşecek seçim, tarihi ve ülkenin kaderini belirleyecek nitelikte. Simion’un cumhurbaşkanı seçilmesi, Romanya’nın kırılgan demokrasisi açısından yıkıcı sonuçlar doğurabilir. Simion veya Georgescu gibi Rumen milliyetçileri, halkın büyük bölümünün son otuz yılda kurulan sistemden duyduğu memnuniyetsizlikten besleniyor. Bu sistemde iktidar fiilen iki parti arasında el değiştiriyor ve onlar da ülkeyi ileriye taşıyamadığı gibi halkın yaşam standardını da yükseltemeyen, yolsuzlukla iç içe geçmiş bir güç düopolü oluşturuyor.”
Radikallik hayal kırıklığına uğrayanların umurunda değil
Libertatea’ya göre seçmenin ekseriyeti George Simion’un ideolojisini düpedüz görmezden geliyor:
“Rumen siyaset bilimciler arasında, George Simion ve partisinin neolejyoner, rövanşist bir ideolojiyi savunduğu ve Romanya’da iktidarken [1927-1941 arası faal olan faşist hareket] Lejyonerlerin liderlerinin işlediği suçları ve nefret söylemlerini önemsizmiş gibi gösterdiği konusunda görüş birliği var. Simion’a dair sorunlar listesi bununla sınırlı da değil. … Ancak nihayetinde, bu tür entelektüel tartışmalar seçkinci bir lüks olarak görülebilir; zira pek çok Rumen, son yıllarda hiçbir hükümetin çözemediği ekonomik sorunların çok daha acil olduğunu düşünüyor.”
Sağcı fırsatçıları dizginlemeli
Simion'un seçim zaferi AB için sorun yaratacaktır, diyen De Volkskrant uyanık olunması çağrısı yapıyor:
“Simion, Orbán ve Fico gibi siyasetçiler iki tarafa da oynama stratejisi izliyorlar: Bir yandan milliyetçi bir çizgi sürdürürken, diğer yandan AB'nin sunduğu sübvansiyonlardan ve ekonomik avantajlardan faydalanıyorlar. AB bu çelişkili duruma karşı kararlı adımlar atmalı. Avrupa’dan ekonomik kazanç sağlamak isteyenlerin, aynı zamanda Avrupa’yı bir demokratik değerler topluluğu olarak tanıması şart. Bu yalnızca bir dürüstlük meselesi değil, stratejik bir zorunluluk da. Avrupa, otoriter eğilimlerin güç kazandığı bir dünyada ancak iç bütünlüğünü ayakta tutarak ve demokrasi ile hukukun üstünlüğünü savunarak kendini koruyabilir.”
Ülke bir yol ayrımında
Contributors, ikinci turun Avrupa boyutuna dikkat çekiyor:
“Bu seçim yalnızca cumhurbaşkanlığıyla ilgili değil, aynı zamanda ideolojilerin yeniden etkili olduğu bir dönemde Romanya’nın konumunu da ilgilendiriyor. Eğer egemenlikçi bir cumhurbaşkanı seçilirse, Romanya'nın AB içinde bir Truva atına dönüşmesi muhtemel - ortak girişimleri baltalayan, stratejik kararları engelleyen ve bölgedeki Avrupa şüpheciliğini besleyen bir aktör hâline gelebilir. Böyle bir durumda, Romanya'nın egemenliği güçlenmek yerine zayıflayacaktır. Ülke, AB ile güçlü bir ortaklık olmaksızın, gri bölgede yalnız kalma riskiyle karşı karşıya kalır ki - bu Rusya'nın istediği bir senaryo olur.”
Kilise sağa sempatiyle yaklaşıyor
Macar azınlığa ait farklı kiliselerden sekiz piskopos ortak bir açıklama yayınlayarak halka pazar günü aşırıcılığa karşı oy vermeleri çağrısı yaptı. Rumen Ortodoks kilisesinin ise bu konuda sessiz kalması Deutsche Welle Rumence Servisi'ni endişelendiriyor:
“Rumen Ortodoks Kilisesi bu sefer de tereddüt yaşıyor ve durumun aciliyetini kavrayamıyor. Geçmiştekine benzer şekilde bu felaket karşısında da tarafsız kalıyor. ... O zamanlar Kilise, Lejyonerlerin [iki savaş arası dönemdeki faşist hareket] ve onların Yahudi düşmanı ve şiddet dolu ruhunun kendisini ele geçirmesine izin vermişti. Son yıllarda üst düzey Ortodoks din adamları açıkça Avrupa şüphecisi ve 'çökmekte olan Batı'ya' karşı düşmanca bir tutum içinde. AUR partisi Ortodoks elit tarafından iyi karşılanıyor.”
Hiç olmazsa hâlâ tartışıyorlar
Magyar Hang sınırın öte yanını gıpta ile takip ediyor:
“Yaşamın bazı alanlarında Romanya'nın durumu Macaristan'dan daha iyi. ... Buna dair bir örnek, yinelenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde geriye kalan adaylar arasındaki dört saat süren tartışma. İkisi de argümanlarını sunmaktan ve evet, diğerini suçlamaktan, soruları yanıtlamaktan veya spesifik siyasi başlıklar hakkında yorum yapmaktan hiç yorulmadı. ... Buna karşılık Macaristan başbakanı 2006'dan bu yana neden hiçbir tartışmaya katılmadığını açıklamak için bir bahaneler lügatı üretmiş durumda.”