Genel seçimlerden sonra Çekya yüzünü nereye dönecek?
Çekya’da cuma ve cumartesi günleri parlamento seçimleri yapılacak. Eski Başbakan Andrej Babiš’in popülist ANO partisi, anketlerde Başbakan Petr Fiala’nın liberal muhafazakâr hükümet koalisyonunun yaklaşık on puan önünde gözüküyor. Ülkede özellikle gergin bir atmosfer gözlemleyen yorumcular, bunun nedenlerini irdeliyor.
Ani bir sistem değişikliği endişesi yersiz
Pravda, küçük radikal partilerin demokrasi açısından büyük risk teşkil ettiği görüşünde:
“Seçimlerin favorisi olan Andrej Babiš’in ANO hareketi ile iktidar cephesi su ve ateş gibiler deniyor. ANO, Petr Fiala’yı dünyanın en kötü başbakanı, Fiala ve ortakları da Babiš’i Vladimir Putin’in müttefiki olarak görüyor. Ama ikisi de doğru değil. Çekya, Fiala’dan daha kötü başbakanlar da gördü ve Babiš Putin, Orbán ya da Fico’dan farklı biri. ANO Çekya’da kazansa bile, ani bir iktidar değişikliği yaşanmayacak. Risklerin en büyüğü, yalnızca Fiala’nın hükümetini değil en çok da Kasım 1989’dan sonra kurulan siyasal sistemi yıkma arzusundaki küçük radikal partiler.”
Gergin bir atmosferde edilmiş net sözler
Cumhurbaşkanı Petr Pavel televizyon konuşmasında bir yandan Çek halkını seçimlere güçlü bir katılım sergilemeye çağırırken, bir yandan da gergin havayı yumuşatmaya çalıştı, diyor Lidové noviny:
“Bu yılki seçimler hayli gergin bir atmosferde gerçekleşiyor; dibimizde savaş varken, vaziyet son on yıllarda alıştığımızdan çok daha çalkantılı ve tehlikeli. Bu yüzden de Cumhurbaşkanı’nın açık ve net bir konuşma yapması iyi oldu. Rejim değişikliği ya da seçim hilesi korkusu yayan histerik felaket tellallarını sınırlarına çekerken, sandığa gitmenin önemini de gizlemedi. Uluslararası siyasi pozisyonumuz ve AB ile NATO’ya bağlılığımız ortadayken, yurttaşların ekseriyeti bu konuda kendisine katılacaktır.”
Önemli ortak noktalara odaklanmalı
Deník, ülkenin AB ve NATO karşıtı bir rotaya girmesinin önlenmesi gerektiği uyarısında bulunuyor:
“İktidar partileri ile ANO arasında pek çok önemli ortak nokta var. Bunlardan biri de Çekya’nın AB ve NATO’da kalması. … ANO lideri Babiš, bazı başka meselerlerde de fikir değişikliğine gitti. Örneğin o da -Cumhurbaşkanı ve Savunma Bakanı gibi- sızan Rus İHA ya da uçaklarının vurulması gerektiği görüşünde. … Başbakan Fiala da Babiš gibi, savunmaya daha fazla kaynak ayırabilmek için iklim hedeflerinin azaltılmasını savunuyor. … Seçmenler, ANO ile uluslararası bağlantılarımızı [AB ve NATO] kesmek isteyen sistem karşıtı Stačilo! hareketi arasında kurulacak [olası] bir ittifakın kendilerinden neler götüreceğini iyi düşünmeli.”
Babiš ile ittifak ODS için intihar olur
Forum24, en büyük iktidar partisi ODS ile Babiš’in ANO’su arasında bir ittifak kurulacağına inanmıyor:
“Bugünkü ODS üyeleri arasında, siyasetin aynı zamanda güven, değerler ve uzun vadeli strateji meselesi olduğunu bilen pek çok kişi var. ODS ile ANO’nun bir araya gelmesi ne siyaseten ne değerler açısından ne de pratik bakımdan bir anlam ifade ediyor. Babiš daha önce, [2017-2021 yılları arasında kurduğu hükümetteki] koalisyon ortağı Sosyal Demokratları vurup geçirmişti. Başka bir koalisyon ortağını da benzer bir akıbetin bekleyeceğine dair hiç şüphe yok.”