Gazze Anlaşması: Bir risk faktörü olarak Hamas
Gazze barış deklarasyonu pazartesi günü resmi törenle imzalansa da Hamas, İsrail’e karşı savaşını sürdüreceğini açıkladı. Medyada çıkan haberlere göre, terör örgütü Gazze sokaklarında silahlı çetelere karşı operasyon gerçekleştirirken, “işbirlikçi” olduklarını öne sürdüğü birkaç kişinin infaz edildiğini gösteren bir de video yayınladı. Yorumcular Hamas'ın rolüne ışık tutuyor.
Mevcut otorite boşluğunu doldurabilen tek güç
El Mundo, Hamas’ın yeniden yapılanmaya gitmesini bekliyor:
“Hamas bir terör örgütünden çok daha fazlası. 2007’de Gazze Şeridi’nde kontrolü ele geçirdiğinden beri örgütü tanımlamak için bu terimin kullanılması, Hamas’ın özünü anlamaya yönelik ciddi bir girişimden ziyade -şiddet eylemlerini kınama amaçlı- ahlaki bir refleksi yansıtıyor. 18 yıldır Gazze Şeridi’ndeki en önemli otorite olan Hamas, her şeyi kontrol ediyor: sivil yönetimi, yargıyı, kolluk kuvvetlerini. … Böyle bir yapıyı bir gecede yok edemezsiniz. İki yıl süren savaş kaynaklarını tüketse de mevcut otorite boşluğunun Hamas’ın yeniden örgütlenme ve hatta yeniden yapılanma kapasitesini güçlendirdiği bir gerçek.”
Filistin içindeki bölünmüşlük en büyük engel
Protagon, Filistin’de bir lider figürü olmamasından yakınıyor:
“Pek çok Filistinlinin İsrail’le yaşanan savaştan Hamas’ı sorumlu tutması nedeniyle örgüt güvensizlik ve öfkeyle karşı karşıya. Batı Şeria’da ise inandırıcılığını yitiren El Fetih yolsuzluk, verimsiz çalışma ya da İsrail’e karşı fazla yumuşak davranmakla suçlanıyor. Her iki hareket de ne kadar zayıflamış olurlarsa olsunlar, iktidarlarını korumakta kararlılar. Filistin içindeki bölünmüşlük, ortak bir ulusal kurtuluş stratejisi geliştirmenin ve barış sürecini yeniden canlandırmanın önündeki en büyük engel. Filistinlileri birleştirecek bir lider arayışı ise hâlâ iyi niyetli bir dilek olmaktan ibaret.”
Zorlu bir sınav
Gazze Şeridi'nde güvenliği ABD'nin de onayıyla geçici olarak Hamas sağlayacak. Club Z, bunun taşıdığı tehlikelere dikkat çekiyor:
“Hamas’ın 'çete' şeklinde tanımladığı diğer gruplara uyguladığı şiddet, gerginliğin tırmanmasına yol açabilir. Pazar günü çatışmaya girdikleri silahlı Filistinliler, Hamas’a alternatif güç olarak öne çıkmak için belli ölçüde bir direniş sergileyen aşiretlere mensup kişilerdi. ... ABD’nin Gazze’de güvenliği geçici olarak Hamas’ın üstlenmesine onay vermesi, savaşın yorgunluğunu taşıyan hareket için sınav niteliğinde olacak. Ancak Hamas’ın bölgenin güvenliğini gerçekten sağlayıp sağlayamayacağı henüz belirsizliğini koruyor.”
Değişen bir şey yok mu?
Gazeta Wyborcza’ya göre Hamas geri dönecek:
“İki yıl süren savaş boyunca Hamas devasa kayıplar verdi. Pek çok lideri ve binlerce savaşçısı öldü. Yine de yeni üyeler kazanmayı hep bildi - İsrail ordusuna karşı savaşmaya hazır insan hiç eksik olmadı Gazze’de. Hamas savaşçıları sadece bölgenin sokaklarını kontrol etmek için değil, başka grupların yönetimi ele geçirmesini önlemek için de geri dönecektir.”
İki devletli çözüm istenmiyor
Irish Independent, İsrail’in de Hamas’ın da kalıcı barış istemediğinden endişeli:
“Hamas’ın Gazze’de halen yaklaşık 15 bin üyesi olduğu tahmin ediliyor. Bu da Trump’ın barış planının hayata geçirilmesi önünde büyük bir engel demek. … Arap ülkeleri, barış gücü birlikleri Hamas’la savaşmak durumunda kalacaksa asker göndermeyecekler; aynı şekilde İsrail ve ABD de Hamas’ın geçmişte olduğu gibi kaynakları kendine aktarması ihtimali doğarsa yeniden inşa sürecine fon sağlamayacaklar. … Öte yandan Netanyahu da iki devletli çözümü önlemekte kararlı. … Savaş sürerken, sağcı hükümeti İsrail’in Batı Şeria üzerindeki kontrolünü genişletmek için elinden geleni yaptı.”
Buraların hâkimi hâlâ Hamas
La Stampa’ya göre Gazze’de iyiye giden hiçbir şey yok:
“Yalnızca yirmi dört saat dayanabildiler. … Sonra da Gazze’nin Talibanları -Hamas milisleri- yeniden her zamanki acımasız işlerine döndüler. … Kalabalığın (zorla toplanmış olabilirler mi?) alkışları arasında, yüksek sesli bağırışlarla kendi katı ve acımasız ‘cihat kanunlarını’ uyguladılar: Rakip çetelere üye oldukları iddia edilen bir grup insan, gözleri bağlı ve diz çökmüş hâlde makineli tüfeklerle arkalarından infaz edildiler. … Tünellerin dehlizlerinden yeniden gün yüzüne çıkarken, beraberlerinde barbarlığı da getirdiler. Aynı yöntemlerle, aynı dehşet cephaneliğiyle. Mesaj açık: Buraların hâkimi hâlâ Hamas.”