Romanya: Yargıdaki usulsüzlükleri konu alan film ortalığı karıştırdı
Araştırmacı gazetecilik portalı Recorder’ın Ele Geçirilmiş Yargı adlı belgeseli, Romanya’da şiddetli tartışmalara yol açtı. YouTube’da milyonlarca kez izlenen video, çok sayıda yolsuzluk davasında yargılamaların nasıl geciktirildiğini, savcıların ve hâkimlerin nasıl engellendiğini gözler önüne seriyor. Çarşamba gününden beri Bükreş’te ve ülkenin başka şehirlerinde insanlar bu usulsüzlükleri protesto etmek için sokaklara döküldü.
Gözdağı işe yarıyor
Revista 22, Rumen yargı sistemini adeta ele geçirmiş gibi görünen bir mafyadan söz ediyor:
“Durum gerçekten ciddi. Dürüst hâkimler yıllarca sustu. Peki neden? Sonuçlardan, misillemelerden korktukları için mi? Belki de. Belgeselde, röportaj yapılan hâkimlerden bazılarının yüzleri mozaiklenmiş, sesleri değiştirilmiş. Bu da ne denli büyük bir korkunun hâkim olduğunu gösteriyor. Tıpkı bir mafyadan korkulur gibi. Demokratik bir devlette, kendi alanındaki usulsüzlükleri dile getiren bir hâkimin kimliğini açıklamaktan kaçınması ürkütücü. ... Yargı sistemi, içeriden bir klik tarafından ele geçirilirse -ki şu an olan bu- sarsılır ve çökme tehlikesi belirir. O zaman kaybeden hâkimler değil, bütün toplum olur.”
Değişim için sokak baskısı şart
Siyasetçilerin bir şeyleri değiştirmek gibi bir derdi yok, diyor Libertatea:
“Maalesef hükümet üyelerinin, milletvekillerinin ve cumhurbaşkanlığı sarayındaki danışmanların büyük kesimi, Recorder belgeselinde tarif edilen sistemin parçası. Güç yapıları içerisinde ‘kirli çamaşırları’ olmayan ve suçlara göz yuman bir yargıya ihtiyaç duymayan insan sayısı çok az. Hâlâ umut bağladığımız o iki isim [Başbakan Ilie Bolojan ve Cumhurbaşkanı Nicuşor Dan] hiçbir şey yapamayacak. Ekonomik durumdan ve küresel krizden bahsedip sükunete ihtiyaç olduğunu söyleyecekler. Onlar da tıpkı bir zamanlar [eski Cumhurbaşkanı Klaus] Iohannis’in Ocak 2017’de yaptığı gibi, ancak kamuoyu baskısı yeterince güçlü olduğunda harekete geçecekler.”
Birisi sorumluluk almalı
Sivil toplum örgütü aktivisti Elena Calistru, republica.ro’da bunun sonuçları olmasını istiyor:
“En kötüsü aslında zamanaşımı ya da ceza hukukunun sanık lehine yorumlanması değil. Asıl mevzu, yurttaş ile yargı arasındaki güvenin yıkılması. Büyük yolsuzluk davaları sonuçsuz kalınca, verilen mesaj basit ve yıkıcı oluyor: Bazıları dokunulmazdır. Bu da öfkeye, popülizme ve sinizme yol açıyor. Bükreş’teki gösterilerde haklı olarak şu talep dile getiriliyor: ‘Bütçe açığı mı? Onu [parayı] yolsuzluğa bulaşanların ceplerinde arayın.’ Bunun için artık birinin sorumluluk alması gerekiyor. Siyasi olarak. Kamuoyu önünde. Sorumluluk bilinciyle. Yoksa bu akşamki gösteride tekrar görüşürüz!”