Avrupa Konseyi uzmanlarından Putin'in anayasa reformuna eleştiri
Avrupa Konseyi bünyesindeki Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu ("Venedik Komisyonu"), 2020 tarihli Rusya anayasa reformunu sert bir biçimde eleştirdi. Komisyona göre bu değişiklik Vladimir Putin’in 2036'ya dek iktidarda kalmasının önünü açıyor. Değişiklikler uzmanlara göre kuvvetler ayrılığı ilkesinin izin verdiği ölçünün epey ötesine geçiyor ve Rusya'nın hukuk devletini tehlikeye atıyor. Medya bu görüşü paylaşıyor.
Anayasanın aşağılanması
Litvanya Anayasa Mahkemesi Başkanı Dainius Žalimas'ın Lrt'de yazdığı üzere, öngörülen değişiklikler daha antidemokratik olamazdı:
“Rusya anayasasındaki değişiklik, Avrupa Konseyi'nin temel hukuki demokrasi ilkeleri olan hukuk devleti, demokrasi, insan hak ve özgürlüklerine alenen aykırı. Bu yüzden Avrupa Konseyi temel yükümlülüklerine karşı ağır bir ihlal olup olmadığı inceleniyor. Rusya'da [alt meclis] Duma'nın, Venedik Komisyonu'ndaki temsilcileri, Rusya'nın hukuk alanında Avrupa'dan daha hızlı ilerlemekte olduğunu ileri sürüyor. ... Vladimir'in [Putin] anayasasında bunun izlerini pekala görebiliyoruz. Ama daha hızlı ilerlediği konu, anayasayı kimin daha çok aşağılayabileceği olabilir ancak.”
Putin'in başka seçeneği yok
Rusya devlet başkanı, uzun günah listesi nedeniyle makamının ona sağladığı dokunulmazlığa muhtaç, diyor Deník:
“Putin istemese bile başka seçeneği yok: Nükleer süper güç olan ülkesinin en üst devlet makamının koruyuculuğu olmadan, yargılanması gereken bir savaş suçlusuna dönüşecek. İşgalin akabinde komşusuna ait toprakların ilhakının ve binlerce kişinin ölümüne sebep olan bir savaşın günahı onun boynunda. Sırf bu kadarı bile müebbet hapis için yeterli. Rusya'da demokrasi ve adalet galip gelecek olursa Putin'in uzun süre hapiste kalması için başka sebepler de ortaya çıkacaktır kuşkusuz. Putin ölene kadar Rusya'nın başında kalmak zorunda. Eceliyle ölmeyi istiyorsa elinde başka bir alternatif yok zira.”
Putin'in çıkış teminatı
Wiener Zeitung için yazan siyaset bilimci Gerhard Mangott, Putin'in görevi bıraktıktan sonrası için gerekli koşulları sağlamaya çalıştığını düşünüyor:
“Ülkenin siyasi seçkinleri Putin'in 2024'ten sonra da devlet başkanı kalabileceğini bildiğine göre [halefinin kim olacağı konusundaki] tartışmalar önemini yitirmiş durumda. ... Buna karşın Putin 2024'te görevi bırakacağını açıklamış olsaydı başkanlığının son yıllarında fazla yetkisi kalmamış bir 'topal ördek' haline gelirdi. ... Ancak Putin'in 2024'te siyasetten çıkmasına izin verecek bir değişiklik var: Anayasa değişikliğiyle Rusya devlet başkanları için yeni dokunulmazlık kuralları getiriliyor. Buna göre eski başkanlar, görev süreleri öncesi, esnası ve sonrasında yaptıkları nedeniyle ne medeni hukuk ne de ceza hukukuna göre yargılanabilecek. ... Böylesine kapsamlı bir hukuki koruma, Putin için bir çıkış teminatı olabilir.”