Rusya-İran ortaklığı ne durumda?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, pazartesi günü Kremlin'de İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi ile yaptığı görüşmede, İran’daki nükleer tesislerine yönelik Amerikan bombardımanını “gerekçesiz saldırı” olarak nitelendirip kınadı. Putin, Tahran’a destek sözü verse de bunun kapsamı hakkında ayrıntı paylaşmadı. Yorumcular, Moskova ile Tahran'ın halen ne kadar yakın olduğunu irdeliyor.
Birkaç tatlı sözden biraz fazlası
Putin’in öncelikleri farklı, diyor La Stampa:
“Tahran Putin’den koruma ve destek rica etse de yalnızca anlayış ve itidal gördü. Moskova, zayıflığı risk teşkil eder hale geldiyse sadık bir müttefikinden dahi vazgeçebiliyor. Rusya’nın güçlü değil, müzakereye açık bir İran’a ihtiyacı var. Putin, nükleer mevzusunda [İran tarafından] acı tavizler verilmesi pahasına da olsa Tahran’ı müzakere masasına oturtmak istiyor. İsrail’in iktidarın Tahran’daki bazı sembolik merkezlerine saldırması, rejim değişikliğinin İsrail açısından hâlâ bir hedef olduğunu gösteriyor. Moskova ise müttefiklerinin devrilmesine şiddetle karşı çıkıyor ve dost rejimlerin neredeyse otomatikman savunulmasını içeren bir ‘otokrasiler enternasyonali’ olsun istiyor. ... Tahran ile kurulan eksen varlığını sürdürüyor belki, ancak Kremlin ön plana çıkmaktan kaçınıyor.”
Kremlin kötü bir müttefik
RFI România, Rusya’nın müttefiklerini ilk kez yüzüstü bırakmadığını yazıyor:
“İran yapımı Şahid insansız hava araçları bir dönem Ukrayna saldırılarında kritik bir rol oynamıştı; ancak Moskova bu silahları artık kendisi üretiyor. … Geriye dönüp bakınca, bu Kremlin’in müttefiklerini ilk yüzüstü bırakışı değil: Etnik Ermenilerin Dağlık Karabağ’dan ayrılmak zorunda kalmasıyla Ermenistan bunu bizzat deneyimlemişti. … Son 20 yılda Moskova, dünyanın dört bir yanındaki özgürlük karşıtı ve otoriter rejimlerin dostu, hamisi ya da garantörü olarak öne çıkmıştı. Ancak artık görülüyor ki, bu söylem hakikatin sınavından geçemiyor.”
Vekalet savaşı
Savunma ve güvenlik uzmanı Aurimas Navys, Kauno diena’da Rusya’nın müdahale kapasitesinin büyük oranda zayıfladığını öne sürüyor:
“Bugün anlamamız gereken en önemli husus, İran üzerinde ABD ile Rusya arasında bir vekâlet savaşının yaşandığı. Taraflar, müttefiklerinin silahlarını kullanıyor - İran Rus yapımı, İsrail ise Amerikan yapımı silahlarla savaşıyor. ABD Ortadoğu’da aktifken, Rusya’nın dikkati Ukrayna’daki savaşta. Rusya, sembolik bir müdahalede bile bulunamaz hale geldi. … İsrail ve ABD’nin ortak operasyonu da Moskova açısından ağır bir darbe oldu. Putin ve çevresindekiler, Rusya’nın küresel güç oyunundan dışlandığını idrak etmiş olmalı.”