Fransa: Başbakan güvensizlik oylaması ilan etti
Fransa Başbakanı François Bayrou, tasarruf bütçesi meselesinde çıkan anlaşmazlıkta güven oylamasına gitmeyi planlıyor. Bayrou, 8 Eylül’de parlamentoda bu konuda oylama yapılacağını söyledi. Bunun için Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile mutabakata vardıklarını belirtti. Oylama başarısız olursa, Bayrou’nun azınlık hükümeti yolun sonuna gelmiş olacak. Basın alarm zillerini çalıyor.
Daha fazla açıklık gerek
Hexagone İstatistik Enstitüsü'nün kamuoyu araştırmacısı Paul Cébille, Le Figaro'da Bayrou'nun daha net bir tavır sergilemesi gerektiğini söylüyor:
“François Bayrou’nun kamu harcamaları konusundaki tartışmayı sonlandırmak için kendini feda etme kararı amacına ulaşamayabilir - özellikle de Başbakan en kritik harcama kalemlerinin adını anmadıkça: emekli maaşları ve sağlık hizmetleri. ... ‘Sosyal harcamalar’ gibi genel terimler kullanması, samimi mesajını zayıflatıyor ve gerçek hareket alanını belirsiz kılıyor. İki tatil gününü kaldırma önerisi bunu açıkça gösteriyor: Hem gülünç derecede düşük bir tasarruf hem de pek çok Fransız tarafından gizli vergi şeklinde algılanan son derece itici bir önlem.”
AB'nin kilit bir ülkesinin istikrarı sınanıyor
Libération’un kıdemli İtalya muhabiri Eric Joszef, La Stampa’da bu krizin bütün Avrupa’yı ilgilendirdiği uyarısında bulunuyor:
“Fransa sürekli siyasi krizler yaşıyor, Birinci İtalya Cumhuriyeti’ndeki [1994 öncesi] hızda peşi sıra (üç yılda dört kez) başbakan değiştiriyor ve özellikle de Avrupa’nın geleceği için kritik bir dönemde öncü rolünü riske atıyor. … 8 Eylül’deki güven oylaması, yalnızca borcu dolayısıyla Paris’in oluşturduğu tehlikenin farkına varma becerisi bakımından bir sınav olmayacak. ... Salt partilerin parlamenter uzlaşıya hazır olup olmadıklarının sınavı da olmayacak. Bu her şeyden önce, AB’nin kilit ülkelerinden birindeki siyasi istikrar açısından Brüksel, Washington, Kiev ve Moskova’nın kaygı ya da memnuniyetle izleyeceği bir sınav olacak.”
Londra'da böyle bir kararlılık yok
The Times, Bayrou’nun ilkelere Büyük Britanya hükümetinde eksik olan, övgüye değer bir bağlılık sergilediğini belirtiyor:
“Bayrou’nun aradığı desteği bulması pek mümkün görünmüyor. ... Ancak çıkışı yine de takdire değer. Kendi siyasi geleceğini riske atarak yurttaşlarını nihayet hayal âleminden uyandırması çok daha önemli. Büyük Britanya'nın mali durumu Fransa’nınkinden yalnızca biraz daha az kaygı verici. Buna rağmen, siyasi konumu Bayrou’dan çok daha güçlü olan Keir Starmer, önerdiği hizmet kesintilerine karşı yükselen direniş karşısında hızla geri adım attı. Oysa Bayrou kadar kararlı olabilseydi, Starmer’ın başarı şansı yüksekti.”
Sonu intihara varabilecek bir kurtarma çabası
Libération’un analizine göre, gidişatı tersine çevirmesi için Bayrou’nun hâlâ iki haftası var:
“İntihar ya da cesaret - açıklamasının içinde kuşkusuz her ikisinden de emareler var. Kısa bir şaşkınlık yaşadıktan sonra, bütün muhalefet partileri kendisine güvenoyu vermeyeceklerini ilan ettiler. … Peki François Bayrou’nun koltuğunu kurtarma şansı hâlâ var mı? Siyasette her şey mümkün. Pazartesi gününün dramatik etkisinden istifade etmek ve ‘en ayrıcalıklılar dahil tüm kesimlerin çabalara katılacağını’ göstermek için önünde iki hafta var - bunun elbette programının en büyük zaafı olduğunun bilinciyle. Geri sayım başladı.”
Felaket senaryosu yaklaşıyor
L’Opinion Başbakan’ın başarı şansını zayıf buluyor:
“Ülkedeki borçları azaltma gerekliliği için şok etkisi yaratma ve güvenoyuyla destek toplama girişimi şimdiden başarısızlığa uğramış gözüküyor. Bayrou, ürkütücü derecede çekingen bir ‘müşterek zemin’in cılız desteğine sahip ve hem sol hem de Rassemblement National kendisine sırt çevirmiş durumda. … Dolayısıyla, Fransa bir yıl geriye gitti ve (neredeyse) yeniden başbakansız kalmak üzere. Üstelik bu kez, güvenoyundan yalnızca iki gün sonra yapılması planlanan ‘Bloquons tout’ [‘Her şeyi durduralım’] eylemi tehdidi de var. Büyük bir siyasi istikrarsızlık, toplumsal hoşnutsuzluk, finans piyasalarının baskısı - ülke açısından felaket bir tablo.”
Rüzgâr neredeyse her yerden ters esiyor
La Repubblica, hükümetin imdadına bir tek Sosyalistlerin koşabileceğini yazıyor:
“Bilhassa da [selefi] Michel Barnier geçen aralık ayında tam da bütçe yasası görüşmelerinde düşmüşken, bu siyaseten büyük bir risk olur. [Sol popülist] La France Insoumise, komünistler ve yeşiller, hükümet aleyhinde oy kullanacaklarını derhal ilan ettiler. Üstelik bu kez Marine Le Pen de son aylarda en azından çekimser kalarak verdiği desteği çekti. Artık hükümetin kaderini terazide daha ağır basan taraf olan Sosyalist Parti belirleyecek.”
Bayrou'nun riskli taktiği
Bayrou’nun yaklaşımı mantıklı gözükse de Fransız ekonomisini sarsacak, diyor Les Echos:
“Kâğıt üzerinde hesabı akıllıca görünüyor. Gayesi bütçe meselesini ikiye bölmek ve sonbaharda bütçeyi daha kolay geçirebilmek. Başbakan önce kamu maliyesine dair teşhisi için onay almaya çalışacak, akabinde ikinci aşamada tedbirleri (tatil günlerini azaltmak, sosyal harcamaları dondurmak vs.) tartışmak isteyecek. … Ancak LFI ve RN şimdiden Bayrou’ya ‘güvenmediklerini’ açıkladılar. … 8 Eylül’de Başbakan’ın düşmesi ve bunu 10 Eylül’de ülkede çıkabilecek huzursuzlukların izlemesi ciddi sonuçlar doğurabilir. ... Nitekim, konuşmasının hemen ardından borsa yüzde 1,6 değer kaybetti. … Tüm bunlar gerçekten endişe verici.”