Arnavutluk: Yapay zekâya hükümette görev verildi
Arnavutluk’ta yapay zekâya bakanlık görev verildi: Daha önce yerel kıyafetler giydirilmiş avatarıyla hükümetin internet sitelerinde kullanılan sohbet robotu “Diella” (Arnavutça: güneş), artık yapısı gereği tarafsız ve rüşvet verilemez “Kamu İhaleleri Bakanı” olarak yolsuzlukla mücadeleye yardımcı olacak. Diella’nın sorumluluğu, çıkarılan kararnameyle Başbakan Edi Rama’ya verildi. Medya bu yenilik konusunda bölünmüş durumda.
Etten kemikten bakanların kusurları onda yok
İletişim bilimci Reginaldo Rodrigues de Almeida, Correio da Manhã'da Tiran'ın yolsuzlukla mücadelede radikal bir çözüme başvurmasının haklı nedeni olduğunu söylüyor:
“Madem etten kemikten bakanlar ikna edilemiyor, neden ikili kod yöntemini denemeyelim? Diella ne konut giderleri için yardım veya şoför istiyor, ne de devlet memurluğu peşinde koşan kuzenlere sahip. ... Uygulamayı eleştirenler, anayasanın bizzat var olmayan bakanların görev yapmasını öngörmediğini dile getiriyor. Ancak dürüst olmak gerekirse, anayasa kamu görevi yapan ve sorumluluğunun bilincinde olan bu kadar çok gerçek insanın ceza davalarıyla karşı karşıya kalacağını da öngörmemişti.”
Somut sınırlar olmadan makamlar yapay zekâya bırakılamaz
Hukukçu Adolfo Mesquita Nunes, Eco’da bir makamın yapay zekâya bırakılmasının doğurabileceği büyük hukuki sorunlara dikkat çekiyor:
“Yapay zekânın teknolojik bir yardımcı olarak kullanılması ile etkin insan müdahalesi devreden çıkarılarak karar verme yetkisinin ona devredilmesi arasında önemli bir kurumsal fark var. … Diella vakası, kamu yönetiminde yapay zekânın kurumsal sınırlarının tartışılmasının aciliyetini gösteriyor. Kriterleri kim belirleyecek? Denetimi kim yapacak? Hatalı kararlardan kim sorumlu tutulacak? En önemlisi de: Tüm idari işlemlerin gerekçelendirilebilir, denetlenebilir ve kontrol edilebilir olması nasıl sağlanacak? Bu sorulara sağlam yanıtlar verilmeden, kamudaki karar alma süreçlerinin dijitalleştirilmesi şeffaflık yaratmaz, aksine tarafsızlık kisvesi altında tam tersi bir sonuç doğurabilir.”
Yapılarda değişen bir şey yok
Taz’a göre yapay zekâ Arnavutluk’un her yerine yayılmış durumdaki yolsuzlukları kolay kolay önleyemez:
“Yolsuzlukla mücadele salt teknik araçlarla gerçekleşmez. Yapay zekâ belki şüpheli ihalelere dikkat çekebilir - ama yolsuzluğu ayakta tutan yapıları değiştiremez. Ayrıca, ancak beslendiği veriler kadar güvenilirdir. Devlet dairelerinin bizzat sorunun parçası olduğu yerde, teknoloji de yozlaşır. Eksantrik [Başbakan Edi] Rama, kendini sürekli bir vizyoner olarak sunuyor. … Ama eleştiriye fazla tahammülü yok. Belki de bu yüzden yapay zekâlı bir bakana bel bağlıyor: Kamuoyunun karşısına çıkmaz, kendisine yönelik suçlamalarda bulunmaz - ve istenildiği an kapatılabilir.”